[Tổng hợp] Nhà thờ - Thiên Chúa giáo và...

[Chitto]

Sắp đến ngày Giáng sinh năm 2008, lại nhân vừa đi về vùng xứ đạo cổ Bùi Chu, tôi lập topic này để chia sẻ những điều đã thấy, đã biết về các tòa nhà thờ Thiên Chúa giáo tại Việt Nam, cũng như là một "đối trọng" với topic đền chùa mang toàn nội dung Phật giáo.

So với Phật giáo, Thiên Chúa giáo (chính xác hơn là Công giáo La Mã) vào Việt Nam muộn hơn, nhưng cũng đã phát triển gần 500 năm rồi, và Việt Nam là nước có số lượng giáo dân đông thứ hai ở châu Á, chỉ sau Phillipines (không kể Nga nửa Âu nửa Á).

Thiên Chúa giáo không chỉ chiếm số lượng giáo dân đông, mà còn để lại trên khắp đất nước hàng ngàn tòa giáo đường, rất nhiều những dấu ấn kiến trúc, lịch sử, mỹ thuật, văn hóa sâu sắc, rất đáng để tìm hiểu.

Bên cạnh đó, khi tiếp cận với văn minh phương Tây, mà không hiểu nhất định về Thiên Chúa giáo, thì cũng sẽ rất thiếu sót, vì Thiên Chúa giáo gắn liền với châu Âu đã hai nghìn năm, cũng bằng với thời gian Phật giáo gắn với Việt Nam. Thiên Chúa giáo là phần không thể thiếu trong văn hóa, lịch sử châu Âu.


Trong topic này, có lúc tôi dùng "Thiên Chúa giáo" với nghĩa tương đương "Công giáo La Mã", như người Việt Nam hiện nay quen dùng, có lúc là "Cơ đốc giáo", dù chưa phải là chính xác lắm.

 

[Chitto]

Mục đích topic liên quan đến Du lịch, tìm hiểu lịch sử, văn hóa các tòa giáo đường Thiên Chúa giáo nói riêng và Thiên Chúa giáo nói chung.

Do vậy trong topic có thể có những quan điểm khác nhau, khác với những người khác, và tất nhiên là có cả những lỗi, sai lầm. Do vậy cũng rất mong sự đóng góp của các thành viên, nhất là về nhiều vấn đề tôi chưa được biết.

Nhiều bài viết cũng đã viết trong hai topic "Jerusalem, hành trình đến miền đất thánh" và "Rome - thành đô vĩnh hằng" rồi, chuyển lại về đây thôi.

 

[Chitto]

Đền thánh Phú Nhai

Nhân chuyến đi Nam Định, tôi ghé qua thăm nhà thờ Phú Nhai tại xứ đạo Phú Nhai, giáo phận Bùi Chu, là xứ đạo gốc cổ nhất Việt Nam. Theo lịch sử Công giáo, thì những nhà truyền giáo phương Tây đã đến Phú Nhai vào năm 1533 và truyền đạo tại đây, do đó đây là nơi đầu tiên đạo Thiên Chúa đến với Việt Nam.

Nhà thờ Phú Nhai tên chính thức là Đền thánh Đức Mẹ Vô nhiễm Nguyên tội Phú Nhai, và mới được tấn phong lên hàng Vương Cung thánh đường vào tháng 9 năm 2008 vừa rồi.
(Ý nghĩa của những danh hiệu trên sẽ viết sau)

Không biết sao mà nhiều tài liệu ghi rằng Phú Nhai là nhà thờ lớn nhất Đông Dương, tức là lớn nhất Việt Nam. Nhà thờ Phú Nhai về kích thước nhỏ hơn nhà thờ Đức Bà Sài Gòn một chút, nhưng có mái vòm nhà thờ chính cao hơn. Nhà thờ theo kiến trúc Gothic cổ điển, đồ sộ nằm giữa một khuôn viên rất rộng gồm nhiều công trình.

 

[baxu]

Rón rén đặt hàng bác Chitto nhà thờ Vị Xuyên - Nam Định (nếu bác lỡ bỏ quên)

 

[Chitto]

Ngay từ xa, hai gác chuông của nhà thờ hiện lên sừng sững giữa cánh đồng. Qua một hào nước vào khuôn viên nhà thờ, hai bên là hai công trình tượng đài của thánh Đa Minh và các Thánh tử đạo Việt Nam.

Bên phải là tượng đài Thánh Đa Minh (phiên âm của Dominico), là vị thánh Công giáo sáng lập ra dòng truyền giáo Dominico từ thế kỉ 12 và vẫn còn hoạt động đến ngày nay. Đây là dòng truyền giáo đầu tiên đến Việt Nam trong thế kỉ 16, do đó thánh Đa Minh rất được tôn sùng, và được lập tượng thờ ở nhiều nơi.

Bên trái là một tượng đài bằng đá nơi táng nhiều hài cốt của những người Việt tử đạo từ hàng trăm năm trước, trong đó có 6 người được phong Thánh tử đạo (trong số 117 Thánh tử đạo của Việt Nam).

 

[Chitto]

Rón rén đặt hàng bác Chitto nhà thờ Vị Xuyên - Nam Định (nếu bác lỡ bỏ quên)

Nhà thờ Vị Xuyên phải chăng là nhà thờ Khoái Đồng, nằm cạnh hồ Vị Xuyên ở Nam Định? Nhà thờ có cái mái vòm rất lớn?

Nếu đúng thế thì nhà thờ đó bị biến thành nhà kho cho nhà máy dệt cũng đã lâu, hiện giờ hình như vẫn chưa trả lại cho Công giáo.

 

[baxu]

Đúng rồi bác Chit, mái vòm rất to, lại đen đen huyền bí.

Ngày trước nghỉ hè về nhà ông bà ở ngay gần hồ, ngồi trên sân thượng cả lũ hay nhòm qua mái vòm bên đó để dọa ma nhau (có lẽ hồi ấy đấy là công trình XD cao nhất thành phố, đi đâu cũng nhìn thấy). Nhưng đúng là chưa bao giờ được vào, mà mình cũng chưa bao giờ nghe ai kể nên ko hiểu bên trong nó ra sao.

Bác đã vào bao giờ chưa?

 

[Chitto]

Bước qua ngưỡng cửa nhà thờ Phú Nhai, lòng nhà thờ cao vút uy nghi. Bên dưới là hai hàng ghế, một bên cho nam, một bên cho nữ trong những dịp hành lễ. Mái vòm nhà thờ này cao gấp rưỡi nhà thờ Đức Bà Sài Gòn và nhà thờ Hà Nội.

Tuy không nhất thiết theo chuẩn, nhưng các nhà thờ theo kiểu phương Tây thường có 6 cột mỗi bên, tổng cộng 12 cột tượng trưng cho 12 Thánh tông đồ. Nhà thờ Công giáo thường có dạng dọc, bàn thờ ở cuối cùng. Theo như truyền thống, bàn thờ chính của nhà thờ phải quay về hướng Thành thánh Jerusalem, do đó nhà thờ ở Việt Nam phải có bàn thờ quay về hướng Tây, cửa quay về Đông. Tuy nhiên không phải lúc nào điều này cũng được thực hiện.

Nhà thờ Phú Nhai hiện tại được hoàn thành vào năm 1933, là một trong những nhà thờ lớn nhất của miền Bắc và toàn quốc. Trước đây trên nền đất này đã từng có 2 nhà thờ tồn tại, cái đầu nhỏ quá nên được dựng lại, toà thứ hai bị bão làm đổ năm 1929.

 

[Chitto]

Đúng rồi bác Chit, mái vòm rất to, lại đen đen huyền bí.

Ngày trước nghỉ hè về nhà ông bà ở ngay gần hồ, ngồi trên sân thượng cả lũ hay nhòm qua mái vòm bên đó để dọa ma nhau (có lẽ hồi ấy đấy là công trình XD cao nhất thành phố, đi đâu cũng nhìn thấy). Nhưng đúng là chưa bao giờ được vào, mà mình cũng chưa bao giờ nghe ai kể nên ko hiểu bên trong nó ra sao.

Bác đã vào bao giờ chưa?

Tớ chưa vào, vì thấy bảo bên trong là cái kho cũ, nhưng cũng không còn gì mà chứa đã lâu rôi (khi nhà máy dệt Nam Định sập thì còn gì mà cất), nên toàn thứ phế thải.

Hiện phía mặt tiền cũng thấy có chăng đèn với thập giá lấp lánh, nhưng phía trong tối thui. Có nghe nói rằng phía Công giáo cũng muốn đòi lại, nhưng sau những vụ như Tòa khâm, Thái Hà, việc này có vẻ khó khăn hơn. Hơn nữa nếu đòi thì họ còn đòi luôn toàn bộ khu vực rất rộng quanh đó, mà khu vực ấy từ lâu đã có rất nhiều công trình khác xây dựng lên tại đó rồi.

Để sang tháng đi Nam Định, thử mò vào trong đó vậy.

 

[Chitto]

Bàn thờ chính nhà thờ Phú Nhai