Re: 3 đêm 3 ngày QL6 cũ, Ngọc Chiến - Nậm Khắt, Trạm Tấu - Bắc Yên. 3 trong 1
Sau khi ăn sáng, đoàn chúng tôi đến với điểm đến đầu tiên trong ngày hôm nay của đoàn là nhà tù Sơn La
Nhà tù Sơn La do Pháp xây dựng tại tỉnh Sơn La.
Được xây dựng năm 1908, trên đồi Khau Cả thành phố Sơn La, ban đầu chỉ là một nhà tù nhỏ, sau nâng dần lên nhà tù hàng tỉnh với số lượng tù nhân tăng dần.
Với diện tích ban đầu là 500 m2, chủ yếu để giam cầm tù thường phạm. Ngày 3/2/1930 Đảng Cộng sản Việt Nam ra đời và lãnh đạo toàn dân tộc Việt Nam tiến hành cuộc cách mạng dân tộc dân chủ nhân dân. Hoảng sợ trước phong trào đấu tranh giành độc lập dân tộc của cách mạng Việt Nam ngày càng dâng cao. Thực dân Pháp đã mở rộng nhà tù Sơn La thêm 1.500m2 vào năm 1930 và 1.700m2 vào năm 1940.
Chỉ tính trong giai đoạn 1930-1945, quân Pháp đã giam cầm, đầy ải 1.007 lượt chiến sĩ cách mạng Việt Nam và những người yêu nước khác.
Nhà tù này là nơi giam giữ những người cộng sản mà sau này đã trở thành các nhà lãnh đạo cách mạng Việt Nam như: Lê Duẩn, Trường Chinh, Văn Tiến Dũng, Song Hào, Xuân Thuỷ, Trần Huy Liệu, Nguyễn Cơ Thạch, Mai Chí Thọ, Trần Quốc Hoàn, Hoàng Tùng, Hoàng Thế Thiện, Tô Hiệu…
Năm 1952, khi thực dân Pháp rút khỏi Sơn La, đã ném bom nhằm xóa đi dấu vết tội ác của chúng, lần 2 vào năm 1965, đế quốc Mỹ đã đánh phá Thị xã Sơn La phá hủy một phần của nhà tù. Năm 1980, Bảo tàng Sơn La tiến hành phục chế lại lần thứ nhất: San lấp hố bom, xây dựng lại một số đoạn tường rào bao quanh; Lần thứ 2, vào năm 1994, phục chế lại 2 tháp canh, nhà bếp, trại giam lớn, gia cố lại hầm ngầm, xây dựng các bức tường của các phòng giam theo dấu vết của các nền móng cũ. Năm 1994, Bảo tàng Sơn La đưa ra ý định phục chế lại toàn bộ khu di tích lại như nguyên dạng ban đầu, nhưng không sưu tầm được đầy đủ hồ sơ, nên không đủ cơ sở khoa học để khôi phục lại toàn bộ mà chỉ xây các bức tường lên cao một chút để khách tham quan có thể hình dung được cấu trúc của khu Nhà tù Sơn La.
Trong 1007 lượt tù nhân bị giam cầm ở Nhà tù Sơn La, hiện nay Bảo tàng Sơn La đã sưu tầm và lưu giữ 250 hồ sơ gốc của tù nhân; Danh sách 61 liệt sĩ; Danh sách 870 tù nhân, danh sách 180 người đã được rèn luyện, thử thách ở Nhà tù Sơn La và sau này giữ chức vụ cao của Đảng và Nhà nước; Theo tổng kết của đồng chí Nguyễn Văn Trân – Trưởng ban liên lạc Nhà tù Sơn La. Tháng 3 năm 1945 Nhật đảo chính Pháp, Nhà tù Sơn La được giải phóng, đã cung cấp cán bộ lãnh đạo cách mạng Việt Nam cho cả 3 miền: Bắc, Trung, Nam và trên mọi lĩnh vực
