Em ghét quota siêu ít >"<
Tặng các bác mấy hình hồi năm 2009
http://www.facebook.com/photo.php?pid=27567&l=8074d07be0&id=1720606263
http://www.facebook.com/photo.php?pid=27569&l=45a7f3d751&id=1720606263
http://www.facebook.com/photo.php?pid=27667&l=b173101e6a&id=1720606263
http://www.facebook.com/photo.php?pid=27664&l=a80ca761bb&id=1720606263
http://www.facebook.com/photo.php?pid=27665&l=7a85a91a03&id=1720606263
Hệ thống hang Phong Nha
Hệ thống hang Phong Nha bắt đầu ở cách Hang Phong Nha khoảng 40km về phía Nam. Tại khu vực biên giới Việt - Lào có một số dòng chảy vào trong khối đá vôi Kẻ Bàng (Ke Bang limestone massif). Lần tiếp cận đầu tiên ở khu vực này là thông qua Bản Ban (km44 đường 20). Phía Đông Bản Ban có một số dòng chảy nhỏ đáng chú ý: tất cả chúng đều chảy vào khối đá vôi và chảy ra Hang Khe Ry. Cửa Hang Khe Ry là một động khô, sau đó là một hành lang khô lớn dẫn ra dòng chảy chính.
Hang Khe Ry góp phần tạo nên một phần chính của cả Hệ thống hang Phong Nha, dài khoảng 19km và còn nối ra một thung lũng nhỏ đằng sau Hang Én.
Về phía Đông của Hang Khe Ry là Hang Khe Thi. Dòng sông chảy ra từ Hang Khe Thi đi vào trong Hang Khe Ry khoảng vài km và kết thúc ở Hang Khe Tiên nằm về phía Đông. Hang Khe Tiên đã được khảo sát, dài khoảng 500m nhưng chúng tôi tin rằng dòng chảy ở đây có liên hệ tới Hang Én. (...)
Hang chính tiếp theo của Hệ thống là Hang Én. Một dòng chảy lớn chảy qua Hang Én rồi hợp lưu với dòng chảy từ Hang Khe Ry. Ngược phía trên Hang Én là một số hang nhỏ khác trong hệ thống là Hang Vuc Ca Thau, Hang Khanh, Hang Hong mà dòng nước từ đây hợp với dòng chảy chính dẫn vào Hang Én. Hang Én có một hành lang vào loại lớn nhất trong cả hệ thống, một số điểm rộng đến 140m và cao hơn 100m, và rất hùng vĩ. Đi qua Hang Én, bạn đi vào một thung lũng kín. Dòng hợp lưu từ Hang Én và Hang Khe Ry sau đó biến mất bên dưới các khối đá rất lớn. Các cố gắng vượt qua các tảng đá này đều không thành công. Ở đây có một số hang cao phía trên Hang Én và Hang Khe Ry. Hang Long, Hang Phong, Hang Dơi, Hang Ho Nui đều là các hang phát triển rất tốt, nhưng đều không còn liên quan đến mực xâm thực cơ sở của Hệ thống hang Phong Nha. [...]
Trong năm 2009 chúng tôi đã khám phá ra một điều rất quan trọng đằng sau khối đá cuối cùngi chặn hợp lưu Hang Én và Hang Khe Ry. Phía trên khối đá đó là lối vào Hang Son Doong - dài khoảng 6,5km. Hang Son Dong là một hang khổng lồ với hành lang cao trên 200m và nhiều chỗ rộng hơn 175m. Đây là hành lang hang lớn nhất trên thế giới từng được phát hiện. Chính hợp lưu Hang Én và Hang Khe Ry vừa biến mất trước đó rồi cùng chảy vào đây để tạo nên Hang Son Doong - vì vậy có thể hang này có tiềm năng trở thành một hang sông đáng ngạc nhiên hơn nữa. Hành lang ngầm này là một đường hầm khổng lồ và nó vẫn còn tiếp tục phát triển thêm. Ở cuối hang có một tường calcite cao 15m chặn đường đi tiếp. Phía trên đó là một hành lang khác kích thước khoảng 100x100m và có thể nhìn thấy ánh sáng ban ngày ở trên đầu cách khoảng 500m. (...)
Hang tiếp theo của Hệ thống là Hang Toong, khảo sát năm 1994. Dòng hợp lưu Hang Én, Hang Khe Ry chảy qua Hang Son Doong trước khi chảy ra thêm 3km nữa trong Hang Toong. Dòng chảy xuất hiện trong Hang Toong chảy qua Hang Trạ An. Cho đến năm 2007, các hang Hang Tron và Hầm Ác Mộng đều chưa được khảo sát - các khảo sát này hoàn thiện mối liên hệ giữa Hang Toong và Hang Trạ An.
Hang Trạ An được khảo sát lần đầu vào năm 1992, dài 600m và kết thúc tại một hố nước. Trong năm 2001, đoàn thám hiểm khảo sát Hang Nước Nứt. Cửa hang khô dẫn vào bên trong hang với các khối nhủ rất đẹp và một hành lang sông lớn dài 2,2km đến khi dòng nước xuất hiện và chảy nhập vào sông Trạ An
Dòng sông này chảy trên mặt khoảng 4km rồi đi vào bên trong Hang Phong Nha, sau đó biến mất vào trong một bãi đá lăn và thân cây. Do dòng chảy này đi vào từ nhiều chỗ nên chúng tôi không thể tìm thấy đường vào đỉnh Hang Phong Nha.
Phía trên khu vực này là cửa vào Hang 11. Đây là một hang sông nhỏ đã được khảo sát xong vào năm 2009 và có liên hệ tới một số lối vào Hệ thống Hang Phong Nha nhưng chỉ có thể vào được bằng cách lặn bình dưỡng khí.
Ở cuối đường 20 cách làng Phong Nha khoảng 3-4km có một số hang nhỏ khác. Hang Duc có một dòng chảy nhỏ, dài khoảng 1,3km. Phía cuối hang có một hố nước lớn cũng có thể là nguồn nước chảy vào Hệ thống Hang Phong Nha.
Hang Phong Nha dài 7,7km. Nó có một đoạn dài chìm trong nước có thể bơi qua, một số đoạn lội và đi bộ dọc theo bờ cát đến gần cửa ra thì có một số đoạn thạch nhũ khá đẹp. Chuyến khảo sát và đo đạc đấy đủ đầu tiên của hang này hoàn thành năm 1992. Năm 2003, trong khi làm việc trên cửa hang Phong Nha, một số người dân địa phương đã phát hiện ra một cửa hang khô nằm trên cửa hang sông khoảng 100m - Hang Phong Nha Khô là một đoạn hang lớn với nhiều thạch nhũ đẹp dài 980m kết thúc tại một hang ống sâu 10m xuống mực bên dưới và một khối đá calcite chặn. Hang này hiện đang được khai thác du lịch.
Về phía Tây của Hang Phong Nha là Hệ thống Hang Tối bao gồm Hang Tối, Hang E và Hang Hung Thoc. Hang Hung Thoc nằm cạnh km14 trên đường 20, dài 450m. Khu vực này về mùa mưa thường hay bị ngập lũ. Cửa hang này nằm rất gần với cửa ra của Hang E. Dòng nước chảy qua Hang E dài 740m rồi trồi lên, sau đó đi vào Hang Toi dài trên 5km - một hang lớn đáng ngạc nhiên! Chúng tôi tin rằng Hệ thống Hang Tối được thành tạo bởi dòng lũ từ Hệ Thống Hang Phong Nha: khi mực nước lên cao, do dòng chảy trong hang Phong Nha bị chặn trần không thể nhận hết lượng nước nền sẽ chảy tràn sang khu vực Hang Hung Thoc có nhiều hố karst thu nước.
Tổng chiều dài của toàn bộ Hệ thống Hang Phong Nha cho đến hiện tại là trên 62km.
Howard John Limbert
A Joint British - Vietnamese Caving Exploration - Report 2009, page 4
