[Chia sẻ] Hè Thanh Hải - Đến Khả Khả Tây Lý ngắm linh dương Tạng

Hè đến rồi bâng khuâng ko biết đi đâu. Chợt nhớ ra lâu rồi ko đi Trung Quốc, mà hè TQ thì popular nhất vẫn là Thanh Hải. Lúc đầu vốn chỉ định bay đến Tây Ninh ghép tạm đoàn nào bên TQ lượn mấy cái hồ rồi tếch về cho gọn ghẹ. Nhưng nghĩ đi nghĩ lại đã mua mâm phải đâm mâm cho thủng, mắc công đến đấy thì phải đi cho bõ. Vậy là từ ngày quyết định trong vòng 1 tháng vừa bận giang nắng ở Wadi Rum vừa vận động hết các thể loại contact wechat cũ đi 1 một vòng khảo giá xe cộ, đọc công lược trên mafengwo, lên lịch trình, lấy ảnh lừa tình của các bạn TQ đi lùa các bạn đồng hành đi cho đủ mâm đủ phòng đủ xe road trip rồi mua vé mb, làm visa cấp tốc .. may sao ko bị rớt đồng chí nào, lành lặn đủ 6 mống đặt chân tới Thanh Hải.

Thanh Hải làm du lịch chưa tốt như Tứ Xuyên hay Tân Cương, khách du lịch cũng bị hạn chế chỉ hay đến vào mùa cao điểm là mùa hè còn các mùa khác trong năm thì khá là đìu hiu, du khách TQ ở đây so với các tỉnh khác còn ít chứ chưa cần nói tới du khách nước ngoài. Vật giá mặt bằng chung liên quan đến du lịch như xe cộ ... cũng cao hơn so với Tứ Xuyên. Nhưng ngược lại chính vì như vậy nên đi Thanh Hải ko có cảm giác thương mại hoá nhiều như những tỉnh khác. Người dân cũng lành hiền và nhiệt tình hơn, bên cạnh thắng cảnh tự nhiên còn có hơi thở văn hoá Tạng thuần khiết vì trước kia nơi đây vốn là một phần của Vương quốc Tibet, lại được đi coi động vật hoang dã trên cao nguyên Thanh Tạng. Vừa được trải nghiệm cảnh lại trải nghiệm thú, lại được enjoy sự hiếu khách của người bản địa rồi trải nghiệm lịch sử, văn hoá cái gì cũng có thật là mê. Chắc đây cũng là nơi duy nhất ở TQ mà mình sẵn sàng quay lại lần 2 để khám phá tiếp.

I. Tổng quan

Người ta vẫn hay nói chưa đi tới Tây Bắc thì chưa biết Trung Quốc rộng lớn như thế nào. Tây Bắc của Trung Quốc dùng để chỉ khu vực 5 tỉnh Thanh Hải, Cam Túc, Tân Cương, Thiểm Tây và Ninh Hạ. Trước đó mình mới đi được Tân Cương nhưng Tân Cương đã lớn rồi thì Thanh Hải còn lớnnn hơn mấy lần thế nữa. Roadtrip 13 ngày đa phần ngày nào cũng đi hùng hục, trung bình chạy từ 350 ~ 500km/ngày, có những hôm đi 800km từ tinh mơ cho đến tối mịt miệt mài đến được khách sạn thì cũng 10h đêm, ăn vội ăn vàng được mỗi miếng cơm xong 11h khuya còn bị bắt ra đồn công an điểm danh xong các chú mới cho về ks ngủ thiệt là hốt hoảng.

Tỉnh Thanh Hải được chia làm 8 khu hành chính: 1 thành phố (số 3 - Tây Ninh), 1 địa khu (số 4 - Hải Đông) và 6 khu tự trị (Hải Tây, Hải Bắc, Hải Nam, Hoàng Thổ, Ngọc Thụ và Quả Lặc), nhìn trên bản đồ thì cả tỉnh có hình dạng giống như một con thỏ với hồ Thanh Hải nằm ở vị trí con mắt. Do vị trí khá đặc biệt giáp với Cam Túc ở phía đông bắc, giáp với Tân Cương ở phía tây bắc, giáp với Tứ Xuyên ở phía đông nam, và giáp với khu tự trị Tây Tạng ở phía tây nam nên ngoại trừ mạn Tây Ninh, Hải Đông, Hải Nam, Hải Bắc nơi có hồ Thanh Hải, hồ muối Chaka, Môn Nguyên, Đồng Nhân … là những địa điểm dễ đi và khá popular trên hành trình tham quan Thanh Hải thì chính phủ TQ hiện đang hạn chế việc cho phép du khách nước ngoài tới châu Ngọc Thụ (số 7), Quả Lặc (số 8), Hải Tây(số 1) muốn tới phải tiến hành báo cáo xin permit trước, tới chỗ nào là phải đích thân đi trình diện công an bữa đó (mỗi chỗ 1 loại permit nhé). Và cho dù có permit đi chăng nữa thì vẫn có rất nhiều điểm được cho là nằm trong khu vực quân sự, có vị trí chiến lược đặc biệt hay thậm chí chỉ là khu công viên bảo tồn quốc gia, vd như sâu đầu nguồn sông Hoàng Hà, Trường Giang … hay phía Tây Khả Khả Tây Lý cũng cấm khách du lịch nước ngoài và cả nhiều điểm ở khu Hải Tây nữa (nghe nói vì có nhiều kho vũ khí rồi tên lửa đạn đạo này nọ). Đến người bản địa muốn vào còn rất khó và rất tốn kém). Mặc dù vậy thì chính sách đối với khách du lịch ở Thanh Hải ko đồng nhất và hay thay đổi, lúc thì cho lúc thì ko nên việc lên lịch trình tới khu vực này cần phải chuẩn bị tinh thần sẵn sàng điều chỉnh).

Cảnh nhặt trên đường tại huyện Trát Thanh, Tạp Đa, Ngọc Thụ

Vì phần lớn địa phận tỉnh Thanh Hải nằm trên cao nguyên Thanh Tạng được mệnh danh là nóc nhà thế giới nơi có dãy Côn Lôn, Hymalaya án ngữ cũng như là khởi nguồn của 3 con sông mẹ Trường Giang, Hoàng Hà, Mê Kong cùng rất nhiều hồ nước mặn ngọt, núi tuyết sông băng nên Thanh Hải có nguồn tài nguyên du lịch thiên nhiên rất lớn. Trong khoảng chục năm gần đây chính phủ Trung Quốc cũng chú ý nhiều tới việc bảo tồn giữ gìn khu vực này nên cứ chỗ nào đẹp đẹp đồng không mông quạnh là nhảy vô trồng rừng rồi quây vào dựng công viên quốc gia, khu bảo tồn hết sạch: 3 khu vực 3 con sông đầu nguồn Trường Giang, Hoàng Hà, Mê Kong (lúc ở trong Trung Quốc thì gọi tên sông Lan Thương) thì được quy hoạch thành khu bảo tồn thiên nhiên Tam Giang Nguyên (nghĩa là nguồn của 3 con sông) từ năm 2000. Trước trong đó có bao người bản địa thì đền bù đuổi đi gần hết để lại cả thế giới cho các loài động vật hoang dã (và căn cứ quân sự).

Thượng lưu sông Lan Thương tại khe núi Lan Thương thuộc khu bảo tồn Ngang Trại

Khu vực dãy núi Khả Khả Tây Lý (Hoh Xil) nằm ở phần tây bắc của cao nguyên do điều kiện tự nhiên khắc nghiệt trước giờ vốn khu vực gần như không có dân cư nào giờ chẳng được ai đoái hoài gì nhưng sau khi sự kiện anh hùng người Tạng lập đội tự vệ bảo vệ linh dương Tây Tạng ở khu vực này khỏi dân săn bắt trộm nổi tiếng thế giới, dưới áp lực của dư luận quốc tế chính phủ TQ đã chính thức quây nốt khu này thành khu bảo tồn tự nhiên, cắm chốt nghiêm ngặt để hạn chế triệt để nạn săn bắt lậu. Giờ đây nơi này đã trở thành thánh địa của linh dương Tây Tạng cùng các loài động vật hoang dã khác cứ mỗi tháng 5 hàng năm hàng vạn con linh dương Tạng sẽ di cư hàng trăm ngàn km để đi tới hồ Trác Nãi, hồ Thái Dương … Kekexili ở trung bộ Tam Giang Nguyên để sinh đẻ.

Mùa ngắm động vật tại Thanh Hải. Bò yak thì chỗ nào ở Thanh Hải cũng có thể nhìn thấy.
Mấy chỗ sâu trong Khả Khả Tây Lý này thì cấm, cấm hết ko cho ai được vô. Chắc trừ mấy đoàn làm phin tài liệu thi thoảng được cho permit giá cắt cổ đi vô chụp hình các e một 2 hôm để TQ đem đi khoe thiên hạ đặng lấy danh hiệu di sản thiên nhiên thế giới chứ ko thì tạm thời trong tương lai gần đến người Tạng bản địa Ngọc Thụ, Khúc Mã Lai còn ko có cơ hội diện kiến mấy hồ này chứ đừng nói tới khách nước ngoài.
Chính vì có nhiều hạn chế như vậy nên hành trình tới Thanh Hải ko được tự do đi tới tất cả những địa điểm mong muốn tới nhưng cũng đã la liếm đến hết sức có thể tính tại thời điểm đi là tháng 6/2023 nên chỗ nào cũng mon men tới được 1 tý.

Mani đá trên Đường Phồn cổ đạo - con đường mòn nối liền triều Đường nhà Hán và vương quốc Thổ Phồn xưa, là con đường mà 1300 năm trước công chúa Văn Thành của nhà Đường đã đi đến để làm dâu Tây Tạng, mang theo Phật giáo làm của hồi môn, tạo tiền đề cho việc hình thành Phật giáo Tây Tạng - Phật giáo Mật Tông mang bản sắc huyền bí của riêng Tây Tạng cũng đi qua Ngọc Thụ và để lại rất nhiều dấu ấn ở đây.

Bên cạnh thăm thú thắng cảnh tự nhiên, ngắm chim muông động vật, Thanh Hải còn là nơi để cảm nhận văn hoá Tạng thuần khiết bởi địa phận tỉnh Thanh Hải trước kia vốn là bang Amdo thuộc vương quốc Thổ Phồn (Tây Tạng cũ). Vương quốc Thổ Phồn có thể được chia thành 3 khu vực chính do 3 bộ lạc Vệ Tạng (U-Tsang), Kham và Amdo tạo thành. Sau đó khi nhà Nguyên sát nhập Tây Tạng để dễ bề cai trị đã tách và xé lẻ các cộng đồng này ra. Trong đó thì người Vệ Tạng hiện sống chủ yếu ở khu vực khu tự trị Tây Tạng, Lhasa hiện nay, người Amdo chủ yếu ở mạn Thanh Hải, Cam Nam ở Tứ Xuyên (Đạt Lai lạt ma thứ 14 cũng chính là được sinh ra tại Amdo), người Kham (Khang Ba) được cho là dũng mãnh và hiếu chiến nhất ra cho phân tán sống rải rác ở các khu Cam Tư, A Bá ở Tứ Xuyên, Xương Đô ở Tây Tạng và ở châu Ngọc Thụ thuộc tỉnh Thanh Hải, TQ hiện nay. Đặc biệt ở mạn Ngọc Thụ, do vị trí địa lý xa xôi cũng như các nguyên nhân lịch sử khác nơi đây được đánh giá là 1 trong những khu vực giữ nguyên được màu sắc truyền thống Phật giáo Tây Tạng nhất. Thậm chí còn được đánh giá là lưu giữ được bản sắc thuần khiết còn hơn cả Tây Tạng.

Trang phục truyền thống người Tạng

Ở Thanh Hải có tổng cộng 670 gompa Phật giáo Tây Tạng thì ở Ngọc Thụ đã chiếm 1/3 số lượng. Phật giáo Tây Tạng có 5 tông phái lớn: Nyingma là tông phái lâu đời nhất với đại sư Liên Hoa Sinh làm sư tổ, phái Ning Mã có sắc phục mũ đỏ, nên còn được gọi là Hồng Mạo Giáo. Phái sa—skya (Tát-ca phái hay Hoa giáo) , Phái Kagyu (Ca-nhĩ-cư phái hay Bạch giáo), Phái Cam-Đam, Phái Gelugpa (phái Cách Lỗ hay Hoàng Mạo Giáo). Phần lớn các tu viện phái Ninh Mã ở Thanh Hải đều được tập trung ở Ngọc Thụ và châu Quả Lặc và đặc biệt đều là ở những nơi có vị trí hiểm trở xa xôi trong rừng núi. Bạch giáo ở THanh Hải có 105 tu viện thì ở Ngọc Thụ đã chiếm 103. Riêng Hoa giáo toàn bộ 28 tu viện đều nằm ở Ngọc Thụ. Vì Hoa giáo là giáo phái của 2 bác tài người Tạng trong chuyến đi này, đồng thời lại đi đúng dịp lễ lớn nên mọi người đã được chứng kiến tận mắt từ buổi lễ sáng cho đến các bước chuẩn bị cho lễ Phật đản cũng như nghi lễ được tổ chức trong dịp Đại lễ này ở đền Kết Cổ (Jie Gu Si), Ngọc Thụ

Nghệ thuật Tạng đầy màu sắc tại căn nhà gỗ Tạng đạt kỷ lục Guiness ở gần công viên quốc gia Kanbula

 

bài viết chất quá ạ, mong chủ top có thể chia sẻ chi tiết hơn nữa được k ạ

 

30/4 nghỉ 5 ngày đi kịp không bác?

Nếu chỉ 5 ngày thì bay đến Tây Ninh rồi đi loanh quanh chùa, hồ quanh Tây Ninh rồi đi tiếp qua Đan Hà, Trương Dịch đằng Cam Túc xong bay về từ Trương Dịch thì chắc tiện hơn đấy ạ. Còn muốn đi sâu về trong Thanh Hải nữa thì có khoảng hơn 1 tuần thì hợp lý hơn vì đi cự ly hơi bị dài.

Mình định hè này tầm tháng 7 đi muốn hỏi mấy cái với chủ top có thể cho mình zalo hoặc fb được không?

Fb mình: facebook.com/trang.doan.125

 

Bổ sung thêm 1 chút thông tin thì vì mình biết tiếng Trung nên tự contact với các nhà xe và bác tài để hỏi chuyện trực tiếp. Nếu các bạn chỉ đi những điểm phổ biến như vd cung ngắn Thanh Hải-Cam Túc, hay 1 số điểm cơ bản ở gần Tây Ninh như mình có nói ở post đầu tiên thì sẽ có rất nhiều option xe với giá cả khác nhau. Tuy nhiên nếu muốn đi 1 số điểm vào sâu hơn vd như Khả Khả Tây Lý, Tam Giang Nguyên ... thì có một số chỗ cần phải báo cáo cảnh sát trước nên cần lên kế hoạch trước để hỏi han xem tình hình dạo này như nào, có đi được ko vì quy định ở đây như trước mình đi thấy cũng thay đổi nhiều mà ko phải bác tài nào cũng update liên tục.

Mình share contact bạn mình quen đợt trước. Bạn ấy ko phải driver mà là người điều phối nên sẽ giúp mọi người tìm xe, sinh năm 90 và rất nhiệt tình xởi lởi. Những điểm mình muốn đến cũng hơi lắc léo 1 chút mà đi cũng gấp nên chi phí xe có cao hơn so với bình thường (1 phần cũng vì nửa chặng sau đổi sang 2 con xe việt dã gầm cao để tiện đi lại nữa) nhưng bù lại ko chỉ đi ngắm cảnh mà còn có những trải nghiệm văn hoá thú vị nên mình vẫn rất hài lòng. Nhờ các bạn book hộ khách sạn chất lượng cũng rất xuất sắc nữa.

 

Công viên địa chất Khảm Bố Lạp (Kanbula), Hoàng Nam, Thanh Hải

II. Khu vực Hoàng Nam

Ngày tiếp theo từ Tây Ninh đi tới Hoàng Nam. Do nằm ở phía nam sông Hoàng Hà nên khu tự trị Tạng này gọi là Hoàng Nam. Hoàng Hà lúc xuất phát từ núi Bayan Har thuộc dãy Côn Lôn trên cao nguyên Thanh Tạng thì cũng chỉ có xíú, lại sinh sau đẻ muộn nên chưa có đủ sức mạnh vượt núi cao nguyên nên chỉ có thể chảy men theo sơn mạch vậy nên mềm mại uốn éo lững thững chảy qua Hoàng Nam.

Nước sông Hoàng hà xanh ngọc tại Quý Đức (Gui De County)
Hoàng Hà có nhiều trầm tích nên nước sông nổi tiếng đục vàng thế nên mới có câu tội lỗi này nhảy xuống sông Hoàng Hà cũng không thể rửa sạch nhưng ở thượng nguồn Thanh Hải nước sông do chạy qua hẻm núi Long Dương ở Cộng Hoà, trầm tích lắng xuống hồ thuỷ điện Long Dương nhân tạo ở đây rồi mới đổ về Quý Đức nên nước sông ở 2 mạn này trong veo.

Hồ Long Dương (Long Yang Lake) , huyện Cộng Hoà (Gong He Xian), Hải Nam

Có ruộng cải nên thơ lừa tình quá thể

Kho nước Lí Gia Hiệp (Li Jia Gorge) thuộc công trình trị thuỷ nằm bên trong công viên địa chất Kanbula, Hoàng Nam.

Công viên địa chất Kanbula này nằm ở khu vực giao giữa cao nguyên Thanh Tạng và cao nguyên Hoàng Thổ, có địa mạo Đan Hà đất đỏ cũng rất nổi tiếng (màu sắc và quy mô thì vẫn kém Trương Dịch 1 chút). Công viên to bự chảng nhưng đến đúng hôm nắng quá ai nấy rũ rượi như cái giẻ vắt vai nên đi loăng quăng có 1 xíu.

Địa mạo Đan hà trong công viên

Hoàng Nam cũng có rất nhiều tu viện Phật giáo đẹp và có huyện Đồng Nhân nổi tiếng với truyền thống nghệ thuật Tạng như vẽ thangka .. nhưng ko kịp ghé, chỉ kịp đi qua đền Hạ Quỳnh (Xiaqiong Si). Hạ Quỳnh Gompa được thành lập năm 1394 là một trong những học viện Phật giáo lâu đời nhất Thanh Hải. Vị Lạt ma sau khi học ở đây 9 năm đã thành lập nên phái Cách Lỗ, nên là tu viện này có thể được coi như là khởi sinh cho phái mũ vàng.

Hạ Quỳnh Gompa (Xia Qiong Si) vì vị trí khá xa xôi nên ít bị khách du lịch quấy nhiễu

Chỉ có các A Khả (tiếng Tạng chỉ các hoà thượng còn đang tu hành) chăm chỉ niệm kinh.

Trên đường lên đền Hạ Quỳnh có gặp một gia đình đi làm lễ, đốt vàng thả giấy đầy trời.

 

Cảm ơn mọi người đã ủng hộ :3. Em xin tiếp ạ

Mát quá là mát

Khả Khả Tây Lý là tiếng Mông, ý nghĩa là thiếu nữ xinh đẹp, cũng có thể giải nghĩa là sườn núi màu xanh, đều là để hình dung cái đẹp. Nhưng khu Khả Khả Tây Lý ở đây thì rộng tới gần tám mươi nghìn cây số vuông, ko có người nào sống nổi vì thời tiết quá khắc nghiệt, là khu không người ở lớn thứ ba thế giới và lớn nhất Trung Quốc. Đoạn gần huyện thành còn có thảo nguyên, thi thoảng vẫn thấy vài đàn bò lông nhẩn nha ăn cổ nhưng càng đi sâu vào trong mới càng thấy mặt chân thực của nó.

Gọi là mùa hè chứ hè của 4500m thì vẫn gần 0 độ. Cỏ xanh thêm được 1 xíu như vầy thôi.

Vì có cái danh là cấm khu của sự sống, ban đêm nhiệt độ xuống cực kỳ thấp, Khả Khả Tây Lý thì thế núi thấp bằng, hầu hết đều là những triền thoai thoải nên gió rất là kinh dị, sóng điện thoại thì gần như là ko có, trước ko thôn sau ko quán nên mắc nạn là thôi xem như xác định. Nghe bác tài kể cũng có mấy vụ các bạn thanh niên coi nhẹ mạng sống trang bị thô sơ độc hành lên đây lánh đời rồi bặt tăm luôn. Gia đình đi báo cảnh sát, mãi sau mới tìm được đến đây thì thấy được mỗi cái lều mỏng te tan tác 1 mảnh người còn ko có vì bị dã thú ăn thịt.

Mấy tụi thú dữ đó thì lẩn kín lắm ko thấy được chỉ coi được mấy e vegan này thôy. Mùa hè lông tụi nó tiệp màu với màu thảo nguyên nên rất khó phân biệt. Đi cùng với bác tài tinh mắt kỳ cựu trong việc soi động vật nên mới coi được nhiều một chút. Đến mùa đông tuyết phủ trắng xoá cả thảo nguyên thì tụi này mới nổi bần bật sẽ dễ nhìn hơn nhưng mà mùa đông ai mà dư mạng để lên đây coi được :/

Chỉ có linh dương đực mới có sừng. Càng dài càng quyến rũ với giống cái nhé. Mùa đông là mùa lông linh dương Tây Tạng dày nhất, mùa xuân là mùa mọc lông măng mới còn mùa hè là mùa đi đẻ nên là chớm hè là mùa các bạn ve vãn nhau. Nhìn thấy linh dương cái ở đâu thì cách đó vài trăm mét kiểu gì cũng có mấy chú đực rựa này ở đó nhé.

Đây là đài tưởng niệm anh hùng Tạng Suonan Dajie bên cạnh tượng linh dương ở gần Côn Luân sơn khẩu. Ai tò mò thêm về chuyện này có thể coi film Kekexili Mountain Patrol nhé (có full trên utube)

Vua nào lên ngôi cũng phải đem nhiệm vụ bình thiên hạ lên làm thứ 1 nên là bác Tập rất chăm chú Tây Tạng (và Tân Cương). Đường quốc lộ tới Lhasa ở đoạn Khả Khả Tây Lý này thấy toàn xe công chở vật tư, lương thực ... lên đất Tạng để lấy lòng con dân.

Nhưng cho ăn cơm no xong thì chuẩn bị ăn đòn nhé. :q Bên cạnh công tên nơ đồ ăn thì đó cũng chở hàng loạt xe tăng, thiết giáp, vũ khí .. bằng đường sắt lên chờ ngày thị uy. Đường sắt Thanh Tạng là một hạng mục giao thông trọng điểm của TQ ngay từ khi mới sát nhập lại Tây Tạng vào đại lục rồi. Tàu chở người chạy ngày chạy có 1 chuyến thôi mua vé chen lấn mệt nghỉ nhưng chở khí tài như trên thì ngày chạy vài ba chuyến nhé.

Từ nơi huyện lị gần nhất có thể ở để đi tới Khả Khả Tây Lý là Khúc Mã Lai đến được đây cũng mất hơn 300km. Và vì ko thể qua đêm ở Khả Khả Tây Lý được nên là phải đi về trong ngày vậy nên là hối hả đi hối hả về cả hơn 600km. Đây có thể nói là ngày cực nhất trong cả hành trình vì di chuyển cự ly dài lại trên khu vực địa hình cao trung bình hơn 4700m trời thì vừa lạnh vừa gió bữa trưa thì ăn uống đạm bạc (thực ra mỗi người được ăn 4 quả mận :v)

Nhưng thôi kết thúc Khả Khả Tây Lý rồi quay về Ngọc Thụ để chuẩn bị về nhà thôi. Đường về cũng tuyết quá nên ko coi được thêm con chim nào :/

Mấy đêm ở Ngọc Thụ mình ở khách sạn tên là Cách Tát Nhỉ Vương phủ (Gesar Palace Hotel Yushu). Khách sạn này chắc bự nhất cao nhất cả cái trấn Ngọc Thụ, trang trí bên trong thì hào hoa sang trọng (nhiều tiền), trên tầng thượng có view toàn thành phố nên khá là recommend.

Trường kỷ cho các lạt ma, phật sống ngồi đặt trang trí bên trong khách sạn. Dân thường thì xê ra nhé.

đẹp quá