[Chia sẻ] Kí sự sông Tương

[cuongvq]

Ký sự sông Tương

Ai có về bên bến sông Tương
Nhắn người duyên dáng tôi thương, bao ngày ôm mối tơ vương...


Những lời ca như da diết, như trách cứ nhưng trong đó vẫn còn chút gì lưu luyến, mong đợi.
Sông Tương hay sông Tiêu Tương từ lâu đã là nguồn cảm hứng cho bao truyền thuyết như truyện tình Trương Chi, bến sông chia li, tương tư nhung nhớ.

Nhưng sự thật về con sông này giống như một bức màn sương lúc mờ lúc tỏ. Theo một số văn kiện còn lưu lại thì

Tiêu Tương không chỉ là một huyết mạch giao thông quan trọng của vua An Dương Vương mà còn là một hào luỹ thiên nhiên che chắn, bảo vệ kinh đô Cổ Loa non trẻ của quốc gia Âu Lạc. Hơn thế, dòng chảy của Tiêu Tương còn chở mạch nguồn văn hoá của người Việt từ kinh đô đến khắp các làng quê

Tuy nhiên, trong số các tài liệu thành văn đã sưu tầm, chúng tôi cũng đã tìm ra được một số ghi chép tương đối cẩn thận. Sách Đại Nam nhất thống chí(1) chép: “sông Tiêu Lương cũ ở địa giới phủ Từ Sơn, phát nguyên từ cái đầm lớn xã Phù Lưu huyện Đông Ngàn, chảy từ phía tây sang đông bắc qua xã Tiêu Sơn huyện Yên Phong, chuyển sang địa phận hai huyện Tiên Du và Quế Dương vào sông Thiên Đức". Sách Địa chí Hà Bắc(1) ghi rằng: “Sông Tiêu Lương, còn gọi là sông Tiêu Tương, ở địa giới huyện Tiên Sơn phát nguyên từ hồ Lãng Bạc chảy từ phía tây sang đông bắc qua xã Tương Giang, Vân Tương, qua các làng quan họ nổi tiếng như Lim, Bưởi, Ó, Se, Bò... rồi chảy vào sông Cầu”...

Để tìm ra sự thật và cũng để khảo sát tính thực tế của những thông tin trên tôi đã khởi hành đi tìm bến sông xưa.

 

[cuongvq]

Khởi hành vào buổi sáng chủ nhật đẹp trời, tôi quyết định bắt đầu từ Hải Bối - Đông Anh. Sau khi qua cầu Thăng Long tôi vòng ngược lên đê Hải Bối để xuôi đê tả sông Hồng về Ngọc Giang.

Dưới chân đê, lúa đã làm đòng. Năm nay mưa thuận gió hòa nên hứa hẹn một mùa màng bội thu

Qua Ngọc Giang tôi rẽ xuống đê để qua Vạn Lộc. Sở dĩ tôi qua Vạn Lộc vì theo nhận định thì Sông Tương bắt nguồn từ sông Hoàng Giang và đầu nguồn của nó là ở Vạn Lộc ngày nay.

Lối rẽ vào làng Vạn Lộc, con đường hơi khó đi vì trải qua mấy ngày mưa tầm tã.

 

[cuongvq]

Xuôi theo làng Vạn Lộc, tôi rẽ lối "Cây đa Bác Hồ" để sang Cổ Loa, vì theo thông tin thu lượm được thì khi xưa con sông Tương chảy qua phía Nam Cổ Loa. Điều này căn cứ vào dòng chảy của sông Hoàng Giang:

Khi xây thành Cổ Loa, An Dương Vương đã lợi dụng Hoàng Giang tạo nên các đoạn hào tự nhiên để bảo vệ thành(1). Cổ Loa đã đi vào sử sách với vị thế là đô thành của An Dương Vương, triều vua khai sáng của người Việt từ thế kỷ thứ 3 trước Công nguyên. Khi nhà nước Âu Lạc sụp đổ, đất nước lại rơi vào tay nhà Hán. Trải qua hơn một nghìn năm bị đô hộ, chiến thắng lừng lẫy của Ngô Quyền trên sông Bạch Đằng đã đánh dấu một bước ngoặt lớn trong lịch sử dân tộc. Với ý chí xây dựng lại cơ đồ của cha ông, Ngô Quyền tiếp tục định đô tại Cổ Loa(2). Và Cổ Loa lại trở thành kinh đô của người Việt và là đất Kinh Bắc trong giai đoạn thuộc Hán.

và truyền thuyết về người con gái cắt cỏ khi xưa:

Một truyền thuyết trong dân gian còn lưu lại cho biết: Trong thời gian ở Cổ Loa, Ngô Quyền đã lấy vợ là một cô gái cắt cỏ nghèo mang họ Đỗ, quê ở Dục Tú. Do người vợ này không thể có con nên sau đó đã được ông ban lộc và cho về quê sinh sống. Bà phi họ Đỗ đã xin với Ngô vương cho mở mang quê nhà. Lúc bấy giờ, Dục Tú còn ở trên bãi sông. Bà phi thả một quả bưởi xuống dòng Hoàng Giang, xin rằng quả bưởi trôi đến đâu, sẽ được cắm địa giới làng Dục Tú đến đó. Quả bưởi của bà đã trôi tới sát chân thành Cổ Loa rồi dừng lại. Hoàng Giang đã trở thành gạch nối gắn kết giữa Cổ Loa và Dục Tú từ đó.

Tới bến xe Cổ Loa tôi đi thẳng đường đồng để qua Dục Tú để nương theo dòng Hoàng Giang

Và tiếp tục đi về Phù Khê

 

[cuongvq]

Làng Cổ Châu giờ phát triển nghề làm đồ gỗ, giống như Đồng Kỵ giờ đồ gỗ rất phát triển và thịnh hành nên làng xóm đã lên phố. Tuy nhiên vẫn có thể phân biệt được khi tới Từ Sơn địa phận Bắc Ninh thì đường xá, nhà cửa được quy hoạch đẹp đẽ hơn nhiều.

Một đoạn đường đang làm trên cây cầu bắc qua sông Hoàng Giang

 

[cuongvq]

Dọc theo sông Hoàng Giang về phía Từ Sơn, để đi tiếp tôi phải qua bên kia sông ở chỗ đập thủy lợi

Đứng từ trên đập có thể thấy sông đường kè bờ chống xói lở và chống luôn ... đổ đất lấn sông

Em Surly LHT bên bờ đập

 

[cuongvq]

Khu vực điều hành cửa đập

Con đường nhỏ trải bê tông mượt mà êm ái

Lúa chín thơm lựng, sắp đến mùa cốm rồi.

 

[cuongvq]

Con đường nhỏ cứ len lỏi trong những khu vườn tràn ngập tiếng ve.

Ra tới cầu, rẽ trái để ra Từ Sơn

Một đầm sen trắng xinh xắn, ngay trên bờ một bãi rác, phế thải xây dựng khổng lồ.

 

[cuongvq]

Bắt đầu vào thị trấn Từ Sơn

Lối rẽ vào Đền Đô thờ 8 vị vua đời Lý

Từ Sơn phát triển như vũ bão, nhà cao cửa rộng

 

[cuongvq]

Một dấu vết khác của dòng sông đã từng chảy qua Dục Tú là cánh đồng Rộc Sổ. Lúa trồng ở đây tốt nhanh kỳ lạ. Khi lúa đương thì, cả cánh đồng lúa tốt như một rừng lau, bông lúa cao ngút đầu người. Sở dĩ lúa ở đây tốt tươi như vậy là bởi vì được nuôi dưỡng bằng nguồn phù sa đọng trong lòng sông cũ. Những di vết của dòng sông này tiếp tục “dẫn” chúng tôi đến một làng quê Kinh Bắc khác đó là Phù Lưu.
Phù Lưu là nơi nổi tiếng trù phú của đất Kinh Bắc xưa, với đình Phù Lưu, với con đường làng lát đá phiến màu xanh, với đầm Phù Lưu mang đầy màu sắc huyền thoại của những câu chuyện kể về dòng Tiêu và chàng Trương.

Tới ngã tư rẽ vào trường Đại học TDTT thì rẽ phải để vào Phù Lưu

Con đường làng lát đá xanh

Đình làng Phù Lưu

Đình to và rất đẹp

 

[nguyenhoangha]

Em tìm mãi trên GL mà cuĩng chẳng thấy nhiều về bến Sông Tương , bài hát này ngày xưa tài tử Ngọc Bảo là nhất , bây giờ em, chỉ thích Nguyễn Hưng .