Chào cả nhà: đọc loạt bài "Ba người đi Tibet" của bác Baxu tự nhiên thấy...sướng. Bao nhiêu kỉ niệm về Tây Tạng như có dịp bùng dậy.
Ngày nay, muốn đi Tây Tạng cũng khá dễ dàng, quá nhiều tour chào mời. Tuy nhiên, 99.9% khách du lịch muốn đến Tây Tạng đều phải bằng đường bay, hoặc tàu lưả. Tôi nằm trong 0.1% còn lại: đi...chui bằng đường bộ.
Chuyến đi này đã cách đây 4 năm (năm 2004), hình ảnh cũng bị thất lạc gần hết, post lên đây cũng chỉ như một cách gợi lại miền kí ức khó quên. Và tìm một sự đồng cảm, chia sẻ...
Bài 1: KÍ ỨC NGÀN NĂM
Từ nhỏ tôi đã mê đọc Kim Dung và rất ghét lão ác tăng Cưu Ma Trí- quốc sư nước Thổ Phồn ( Tây Tạng ngày nay) - độc ác dám đuổi bắt chàng Đòan Dự hiền lành. Trong trí tưởng tượng ấu thơ, Tây Tạng hẳn là vùng đất tòan vực sâu , núi cao đầy bí hiểm với những ông sư áo đỏ hung ác , mặt mũi dữ tợn, võ nghệ cao cường. Lớn lên, tôi …hết ghét Tây Tạng bởi anh chàng diễn viên đẹp trai Bratt Pit và hình ảnh rặng Himalaya hùng vĩ phủ đầy tuyết trắng trong bộ phim “Bảy năm ở Tây Tạng”. Nhưng tôi chỉ thật sự bị ám ảnh, mê tìm hiểu về Tây Tạng khi đọc cuốn “Con đường mây trắng” của Gonvida -vị tu sĩ, nhà nghiên cứu văn hóa- về thế giới tâm linh huyền bí của người Tây Tạng. Trong giấc ngủ, nhiều lần tôi mơ có dịp đặt chân đến vùng đất của các chư thiên này…
Từ chuyến đi không thành
Một người bạn, đi Tây Tạng về và tặng tôi vài cái… vỏ sò với hình thù khá lạ. Quái! Tây Tạng, nơi được mệnh danh là nóc nhà thế giới lại có thứ chỉ tồn tại dưới biển sâu(?!). Thấy tôi thắc mắc anh giải thích một tràng: “Tây Tạng xưa kia là… biển. Khỏang 40 triệu năm trước, bán đảo Ấn Độ di chuyển, va chạm vào lục địa Châu Á đội lên thành Hi Mã Lạp sơn và cao nguyên Tây Tạng ngày nay. Vì thế, người ta vẫn còn tìm thấy nhiều dấu vết của động vật sống dưới biển đã hóa thạch và nhiều hồ ở Tây Tạng là hồ nước mặn”. Nói xong, anh nhìn tôi: “Thiên hạ đi Tây Tạng bằng đường bay nhiều rồi. Đường bộ nghe nói hay lắm nhưng ít ai dám đi vì phải vượt qua một đỉnh đèo tử thần cao trên …5200m. Mày có dám đi không?”
Không cần đợi lời “thách thức” của người bạn. Lẽ ra, cái mộng đi Tây Tạng đã được tôi thực hiện từ năm ngóai. Tháng 5-2003, lúc dịch SARS đang bùng nổ ở Trung Quốc ,chúng tôi đã đến Thành Đô hỏi xe đi Lhasa –thủ phủ Tây Tạng. Ai cũng lắc đầu, nhiều người còn không biết Lhasa là đâu. Té ra, Tây Tạng còn quá ngăn cách và xa lạ ngay cả với nhiều người Trung Quốc. Cuối cùng , một công ty du lịch chỉ cho chúng tôi biết bến xe đi Lhasa nhưng phải trả tiền “cò” 100 tệ (khỏang 200 ngàn). Vừa leo lên xe,chúng tôi đã bị “sốc” khi tài xế đưa cho chúng tôi 2 gói thuốc màu đen và cho biết đó là thuốc chống chóang độ cao. Leo lên xe rồi dù tiếc đứt ruột nhưng đành phải xuống xe trở về vì cảm thấy quá nhiều bất an: khỏang đường dài hơn 3000 km mất 3 ngày 4 đêm đi qua tòan là hoang mạc, thảo nguyên không bóng người…giữa đường lỡ gặp chuyện gì bất trắc cũng không biết xử lí thế nào, nên dù tiếc đứt ruột cũng đành xuống xe trở về.
Tuy nhiên giấc mơ Tây Tạng cứ ám ảnh tôi mãi không thôi . Đi một mình thì vốn tiếng Anh của tôi coi như sổ tọet ở đất nước Trung Quốc –vốn ít người biết ngọai ngữ . Cũng như lần trước, tôi phải cầu viện “ Lão giang hồ” một người được mệnh danh là Sơn Trung Quốc dù anh chính tông là người Việt 100%.
Lão giang hồ Sơn "Trung QUốc" và tui tại cưả khẩu Đông Hưng (Móng Cái)
Xây lại giấc mơ xưa
Ngòai đường hàng không thông dụng gần như tuyệt đối, muốn đến Lhasa (Tây Tạng) bằng đường bộ trên lí thuyết có bốn đường: từ Vân Nam ; Thành Đô; Tây Ninh (tỉnh Thanh Hải); Urumqi (Tân Cương) . Đường từ Vân Nam chưa nghe có ai đi vì quá quanh co,hiểm trở, sương mù dày đặc. Từ Urumqi đi Lhasa phải qua 2 con đèo cao trên 6000m, mất vài ngày. Đường 109 từ Thanh Hải đi Lasha khả thi nhất vì tốn ít thời gian hơn.
Khi biết chúng tôi dự định đi Tây Tạng, mọi người ai cũng bảo: “Hay đấy! Nhưng... khùng”. Họ nói có cơ sở vì mùa Xuân, Hạ, thậm chí Thu là mùa du lịch. Nhưng gần như không có sách hoặc người nào khuyên nên đi du lịch vào mùa Đông, nhất là Tây Tạng, nơi mà nhiệt độ xuống đến âm vài chục là bình thường. “Đi giữa thảo nguyên bao la, hoang vu không một bóng người, xa xa là dãy núi phủ tuyết trắng xóa. Biết thêm về một Tây Tạng khác vào đông… chẳng phải có cảm giác mạnh hơn sao?”.
Năm nay trời lạnh quá nhanh, mới cuối tháng 10 mà có nơi nhiệt độ đã xuống 0 độ C. Trước đó vài ngày tuyết đã phủ trắng xóa tại Thanh Hải, Cách Nhĩ Mộc (những địa danh sẽ đi qua). Bò, cừu, người chết hàng loạt vì lạnh đột ngột. Chuẩn bị sẳn mười đôi vớ, 8 cái áo lạnh ,áo thu đông, khăn len che kín đầu và tai…” cũng chỉ là “liệu pháp tinh thần”, hạn chế đến thấp nhất những gì không hay có thể xảy ra. Tôi lại phải lọ mọ lôi lại đống dây nhợ, sách cũ từ thời còn sinh hoạt tại hội du khảo Trẻ TP để “dợt” lại những kĩ năng: xem sao, nút dây, dựng lều, tìm đường… phòng khi bất trắc.
Trung tuần tháng 11, tôi và anh Sơn “Trung Quốc” lên đường. Ra đến Hà Nội thì được biết chuyến tàu liên vận từ Hà Nội đến Nam Ninh-Trung Quốc (2 chuyến/tuần) đã hết vé. Không thể chờ đợi, chúng tôi quyết định lên xe đò xuống Hạ Long rồi bằng tàu cánh ngầm đến biên giới Móng Cái qua cửa khẩu Đông Hưng, rồi đi xe lên Nam Ninh, đi tàu lên Tây An.
Lộ trình chuyến đi Tây Tạng
Sang- hèn vùng đất thánh.
Điểm đầu tiên của con đường lữ hành đi về vùng đất chư thiên chính là Trường An ( ngày nay là thủ phủ Tây An của tỉnh Thiểm Tây). Nơi đây, năm 641, vua Tây Tạng là Tùng Tán Cương Bố ( Songtsen Gampo ) đem quân đến vây thành Trường An và “ép” vua Đường Thái Tông gả công chúa Văn Thành - người mang đến Tây Tạng một báu vật: bức tượng Phật Thích Ca bằng vàng (hiện đang được thờ tại ngôi đền Đại Chiêu (Jokhang) linh thiêng nhất Tây Tạng). Đây cũng chính là điểm xuất phát của con đường tơ lụa cổ đại với từng đòan thương nhân, ngựa, lạc đà mang theo không chỉ hàng hóa mà còn là một nền văn hóa phương Đông đến tận trời Âu…
Khi chúng tôi đến nơi thì cố đô Tây An vẫn còn chưa thức giấc. Con đường vắng lặng như tờ. Chỉ có vài bóng người thấp thoáng, lầm lũi đạp xe trên đường còn những hàng cây khẳng khiu trụi lá trước gió đông khắc nghiệt. Mở cuốn Lonely Planet tìm chỗ trọ, tôi bỗng giật mình khi giá rẻ nhất trong các địa chỉ đưa ra: phòng đôi bình thường 680 tệ/ngày (khỏang 1,3 triệu), trong khi thực tế thì …biến hóa khôn lường. Với kinh nghiệm của người bạn đường Kim Sơn- một “con ma xó” quá hiểu biết về Trung Hoa- chúng tôi chẳng trông mong gì tìm được một nhà trọ mặt đường vừa túi tiền kẻ lang bạt. Sau hơn một tiếng lết bộ trong các ngõ nhỏ cùng với chiếc ba lô du lịch nặng trĩu, cuối cùng chúng tôi cũng tìm được cho mình một chỗ trọ lí tưởng: Phòng hai giường có hệ thống sưởi với giá bất ngờ: chỉ 40 tệ/ngày (khỏang 80 ngàn VND), rẻ hơn được 15 lần so với Lonely Planet (dĩ nhiên chất lượng không thể sánh bằng) chỉ hơi phiền là phải dùng nhà vệ sinh công cộng “dơ không chịu nổi”…
Đối mặt binh mã dũng
Nói đến Tây An là người ta nói đến Binh Mã Dũng- khu lăng mộ Tần Thủy Hòang. Nằm cách Tây An khỏang 30km, muốn đến đấy bằng cách rẻ nhất thì tìm xe búyt số 306 giá chỉ tám tệ/ người (khỏang 16 ngàn) cho cả hai chuyến đi lẫn về, 10 phút có một chuyến. Bãi xe lớn chứa cả vài trăm chiếc xe chật ních trước lăng mộ Tần Thủy Hoàng. Mùa đông nhưng nơi đây vẫn đông đúc khách vì đó là nơi yên nghỉ của người mà hơn hai ngàn năm trước kết nối các tường thành của sáu nước để biến nó thành một kì quan thế giới mà không một người Trung Hoa nào không cảm thấy tự hào khi nhắc đến : Vạn Lí Trường Thành ! Cũng chính ông đã tạo ra đội Binh mã dũng được xem như kỳ quan thứ 8 của thế giới.
Lăng mộ Tần Thủy Hoàng
Khi đến nơi, dù đã nghe nói khá nhiều nhưng chúng tôi cũng thật sự sững sờ: ba căn hầm khổng lồ, mỗi hầm lớn như một sân vận động đang chứa hàng ngàn người lính đất nung to bằng người thật với vóc dáng cực kì uy mãnh. Mỗi bức tượng đều có gương mặt diễn tả tâm trạng khác nhau, sống động đến không ngờ. Tùy theo chức vụ mà trang phục, thế đứng của mỗi bức tượng được tái hiện phù hợp. Thế mà nhà khảo cổ đứng cạnh cho biết đây chỉ là một phần nhỏ nằm ngòai rìa ngôi mộ, đỉnh mộ chính là ngọn đồi nằm cách đây khỏang một cây số.
Tuy nhiên, một trong những điều tôi kinh ngạc nhất khi đến đây không phải là những di tích của khu lăng mộ (điều này tôi đã hình dung được qua sách báo, phim ảnh) mà chính là cụm công trình bảo tồn, trưng bày hiện vật. Chỉ riêng nó đủ là một công trình kiến trúc có giá trị. Tất cả được làm đến mức hòan hảo nhất. Có phòng chiếu video vòm với 10 màn ảnh cực lớn, tái hiện lịch sử khu lăng mộ, trong các phòng trưng bày có các máy vi tính để có thể tra bất cứ thông tin liên quan, có cảnh sát túc trực bảo vệ 24/24…Vì thế, dù giá vé vào cổng 90 tệ / người (khỏang 180 ngàn) nhưng ai cũng cảm thấy xứng đáng. Sử sách có ghi rằng lăng mộ Tần Thủy Hòang được khảm đầy kim cương và ngọc trai, phía trên trần thể hiện mặt trăng, mặt trời và những vì sao. Chim chóc được tạc bằng đá quí, đặt trong các khu rừng thông làm bằng ngọc lục bảo, các dòng sông chảy trong lăng mộ chứa đầy thủy ngân… Thực hư thế nào không biết nhưng đối dịên thực tế mới thấy điều đó còn quá bé nhỏ so với giá trị văn hóa thực sự mà nó đem lại.
Bộ xe ngựa bằng đồng cực kì tinh xảo đã gây kinh ngạc thế giới về kĩ thuật đúc đồng từ thời Tần
Ngày nay, muốn đi Tây Tạng cũng khá dễ dàng, quá nhiều tour chào mời. Tuy nhiên, 99.9% khách du lịch muốn đến Tây Tạng đều phải bằng đường bay, hoặc tàu lưả. Tôi nằm trong 0.1% còn lại: đi...chui bằng đường bộ.
Chuyến đi này đã cách đây 4 năm (năm 2004), hình ảnh cũng bị thất lạc gần hết, post lên đây cũng chỉ như một cách gợi lại miền kí ức khó quên. Và tìm một sự đồng cảm, chia sẻ...
Bài 1: KÍ ỨC NGÀN NĂM
Từ nhỏ tôi đã mê đọc Kim Dung và rất ghét lão ác tăng Cưu Ma Trí- quốc sư nước Thổ Phồn ( Tây Tạng ngày nay) - độc ác dám đuổi bắt chàng Đòan Dự hiền lành. Trong trí tưởng tượng ấu thơ, Tây Tạng hẳn là vùng đất tòan vực sâu , núi cao đầy bí hiểm với những ông sư áo đỏ hung ác , mặt mũi dữ tợn, võ nghệ cao cường. Lớn lên, tôi …hết ghét Tây Tạng bởi anh chàng diễn viên đẹp trai Bratt Pit và hình ảnh rặng Himalaya hùng vĩ phủ đầy tuyết trắng trong bộ phim “Bảy năm ở Tây Tạng”. Nhưng tôi chỉ thật sự bị ám ảnh, mê tìm hiểu về Tây Tạng khi đọc cuốn “Con đường mây trắng” của Gonvida -vị tu sĩ, nhà nghiên cứu văn hóa- về thế giới tâm linh huyền bí của người Tây Tạng. Trong giấc ngủ, nhiều lần tôi mơ có dịp đặt chân đến vùng đất của các chư thiên này…
Từ chuyến đi không thành
Một người bạn, đi Tây Tạng về và tặng tôi vài cái… vỏ sò với hình thù khá lạ. Quái! Tây Tạng, nơi được mệnh danh là nóc nhà thế giới lại có thứ chỉ tồn tại dưới biển sâu(?!). Thấy tôi thắc mắc anh giải thích một tràng: “Tây Tạng xưa kia là… biển. Khỏang 40 triệu năm trước, bán đảo Ấn Độ di chuyển, va chạm vào lục địa Châu Á đội lên thành Hi Mã Lạp sơn và cao nguyên Tây Tạng ngày nay. Vì thế, người ta vẫn còn tìm thấy nhiều dấu vết của động vật sống dưới biển đã hóa thạch và nhiều hồ ở Tây Tạng là hồ nước mặn”. Nói xong, anh nhìn tôi: “Thiên hạ đi Tây Tạng bằng đường bay nhiều rồi. Đường bộ nghe nói hay lắm nhưng ít ai dám đi vì phải vượt qua một đỉnh đèo tử thần cao trên …5200m. Mày có dám đi không?”
Không cần đợi lời “thách thức” của người bạn. Lẽ ra, cái mộng đi Tây Tạng đã được tôi thực hiện từ năm ngóai. Tháng 5-2003, lúc dịch SARS đang bùng nổ ở Trung Quốc ,chúng tôi đã đến Thành Đô hỏi xe đi Lhasa –thủ phủ Tây Tạng. Ai cũng lắc đầu, nhiều người còn không biết Lhasa là đâu. Té ra, Tây Tạng còn quá ngăn cách và xa lạ ngay cả với nhiều người Trung Quốc. Cuối cùng , một công ty du lịch chỉ cho chúng tôi biết bến xe đi Lhasa nhưng phải trả tiền “cò” 100 tệ (khỏang 200 ngàn). Vừa leo lên xe,chúng tôi đã bị “sốc” khi tài xế đưa cho chúng tôi 2 gói thuốc màu đen và cho biết đó là thuốc chống chóang độ cao. Leo lên xe rồi dù tiếc đứt ruột nhưng đành phải xuống xe trở về vì cảm thấy quá nhiều bất an: khỏang đường dài hơn 3000 km mất 3 ngày 4 đêm đi qua tòan là hoang mạc, thảo nguyên không bóng người…giữa đường lỡ gặp chuyện gì bất trắc cũng không biết xử lí thế nào, nên dù tiếc đứt ruột cũng đành xuống xe trở về.
Tuy nhiên giấc mơ Tây Tạng cứ ám ảnh tôi mãi không thôi . Đi một mình thì vốn tiếng Anh của tôi coi như sổ tọet ở đất nước Trung Quốc –vốn ít người biết ngọai ngữ . Cũng như lần trước, tôi phải cầu viện “ Lão giang hồ” một người được mệnh danh là Sơn Trung Quốc dù anh chính tông là người Việt 100%.
Lão giang hồ Sơn "Trung QUốc" và tui tại cưả khẩu Đông Hưng (Móng Cái)
Xây lại giấc mơ xưa
Ngòai đường hàng không thông dụng gần như tuyệt đối, muốn đến Lhasa (Tây Tạng) bằng đường bộ trên lí thuyết có bốn đường: từ Vân Nam ; Thành Đô; Tây Ninh (tỉnh Thanh Hải); Urumqi (Tân Cương) . Đường từ Vân Nam chưa nghe có ai đi vì quá quanh co,hiểm trở, sương mù dày đặc. Từ Urumqi đi Lhasa phải qua 2 con đèo cao trên 6000m, mất vài ngày. Đường 109 từ Thanh Hải đi Lasha khả thi nhất vì tốn ít thời gian hơn.
Khi biết chúng tôi dự định đi Tây Tạng, mọi người ai cũng bảo: “Hay đấy! Nhưng... khùng”. Họ nói có cơ sở vì mùa Xuân, Hạ, thậm chí Thu là mùa du lịch. Nhưng gần như không có sách hoặc người nào khuyên nên đi du lịch vào mùa Đông, nhất là Tây Tạng, nơi mà nhiệt độ xuống đến âm vài chục là bình thường. “Đi giữa thảo nguyên bao la, hoang vu không một bóng người, xa xa là dãy núi phủ tuyết trắng xóa. Biết thêm về một Tây Tạng khác vào đông… chẳng phải có cảm giác mạnh hơn sao?”.
Năm nay trời lạnh quá nhanh, mới cuối tháng 10 mà có nơi nhiệt độ đã xuống 0 độ C. Trước đó vài ngày tuyết đã phủ trắng xóa tại Thanh Hải, Cách Nhĩ Mộc (những địa danh sẽ đi qua). Bò, cừu, người chết hàng loạt vì lạnh đột ngột. Chuẩn bị sẳn mười đôi vớ, 8 cái áo lạnh ,áo thu đông, khăn len che kín đầu và tai…” cũng chỉ là “liệu pháp tinh thần”, hạn chế đến thấp nhất những gì không hay có thể xảy ra. Tôi lại phải lọ mọ lôi lại đống dây nhợ, sách cũ từ thời còn sinh hoạt tại hội du khảo Trẻ TP để “dợt” lại những kĩ năng: xem sao, nút dây, dựng lều, tìm đường… phòng khi bất trắc.
Trung tuần tháng 11, tôi và anh Sơn “Trung Quốc” lên đường. Ra đến Hà Nội thì được biết chuyến tàu liên vận từ Hà Nội đến Nam Ninh-Trung Quốc (2 chuyến/tuần) đã hết vé. Không thể chờ đợi, chúng tôi quyết định lên xe đò xuống Hạ Long rồi bằng tàu cánh ngầm đến biên giới Móng Cái qua cửa khẩu Đông Hưng, rồi đi xe lên Nam Ninh, đi tàu lên Tây An.
Lộ trình chuyến đi Tây Tạng
Sang- hèn vùng đất thánh.
Điểm đầu tiên của con đường lữ hành đi về vùng đất chư thiên chính là Trường An ( ngày nay là thủ phủ Tây An của tỉnh Thiểm Tây). Nơi đây, năm 641, vua Tây Tạng là Tùng Tán Cương Bố ( Songtsen Gampo ) đem quân đến vây thành Trường An và “ép” vua Đường Thái Tông gả công chúa Văn Thành - người mang đến Tây Tạng một báu vật: bức tượng Phật Thích Ca bằng vàng (hiện đang được thờ tại ngôi đền Đại Chiêu (Jokhang) linh thiêng nhất Tây Tạng). Đây cũng chính là điểm xuất phát của con đường tơ lụa cổ đại với từng đòan thương nhân, ngựa, lạc đà mang theo không chỉ hàng hóa mà còn là một nền văn hóa phương Đông đến tận trời Âu…
Khi chúng tôi đến nơi thì cố đô Tây An vẫn còn chưa thức giấc. Con đường vắng lặng như tờ. Chỉ có vài bóng người thấp thoáng, lầm lũi đạp xe trên đường còn những hàng cây khẳng khiu trụi lá trước gió đông khắc nghiệt. Mở cuốn Lonely Planet tìm chỗ trọ, tôi bỗng giật mình khi giá rẻ nhất trong các địa chỉ đưa ra: phòng đôi bình thường 680 tệ/ngày (khỏang 1,3 triệu), trong khi thực tế thì …biến hóa khôn lường. Với kinh nghiệm của người bạn đường Kim Sơn- một “con ma xó” quá hiểu biết về Trung Hoa- chúng tôi chẳng trông mong gì tìm được một nhà trọ mặt đường vừa túi tiền kẻ lang bạt. Sau hơn một tiếng lết bộ trong các ngõ nhỏ cùng với chiếc ba lô du lịch nặng trĩu, cuối cùng chúng tôi cũng tìm được cho mình một chỗ trọ lí tưởng: Phòng hai giường có hệ thống sưởi với giá bất ngờ: chỉ 40 tệ/ngày (khỏang 80 ngàn VND), rẻ hơn được 15 lần so với Lonely Planet (dĩ nhiên chất lượng không thể sánh bằng) chỉ hơi phiền là phải dùng nhà vệ sinh công cộng “dơ không chịu nổi”…
Đối mặt binh mã dũng
Nói đến Tây An là người ta nói đến Binh Mã Dũng- khu lăng mộ Tần Thủy Hòang. Nằm cách Tây An khỏang 30km, muốn đến đấy bằng cách rẻ nhất thì tìm xe búyt số 306 giá chỉ tám tệ/ người (khỏang 16 ngàn) cho cả hai chuyến đi lẫn về, 10 phút có một chuyến. Bãi xe lớn chứa cả vài trăm chiếc xe chật ních trước lăng mộ Tần Thủy Hoàng. Mùa đông nhưng nơi đây vẫn đông đúc khách vì đó là nơi yên nghỉ của người mà hơn hai ngàn năm trước kết nối các tường thành của sáu nước để biến nó thành một kì quan thế giới mà không một người Trung Hoa nào không cảm thấy tự hào khi nhắc đến : Vạn Lí Trường Thành ! Cũng chính ông đã tạo ra đội Binh mã dũng được xem như kỳ quan thứ 8 của thế giới.
Lăng mộ Tần Thủy Hoàng
Khi đến nơi, dù đã nghe nói khá nhiều nhưng chúng tôi cũng thật sự sững sờ: ba căn hầm khổng lồ, mỗi hầm lớn như một sân vận động đang chứa hàng ngàn người lính đất nung to bằng người thật với vóc dáng cực kì uy mãnh. Mỗi bức tượng đều có gương mặt diễn tả tâm trạng khác nhau, sống động đến không ngờ. Tùy theo chức vụ mà trang phục, thế đứng của mỗi bức tượng được tái hiện phù hợp. Thế mà nhà khảo cổ đứng cạnh cho biết đây chỉ là một phần nhỏ nằm ngòai rìa ngôi mộ, đỉnh mộ chính là ngọn đồi nằm cách đây khỏang một cây số.
Tuy nhiên, một trong những điều tôi kinh ngạc nhất khi đến đây không phải là những di tích của khu lăng mộ (điều này tôi đã hình dung được qua sách báo, phim ảnh) mà chính là cụm công trình bảo tồn, trưng bày hiện vật. Chỉ riêng nó đủ là một công trình kiến trúc có giá trị. Tất cả được làm đến mức hòan hảo nhất. Có phòng chiếu video vòm với 10 màn ảnh cực lớn, tái hiện lịch sử khu lăng mộ, trong các phòng trưng bày có các máy vi tính để có thể tra bất cứ thông tin liên quan, có cảnh sát túc trực bảo vệ 24/24…Vì thế, dù giá vé vào cổng 90 tệ / người (khỏang 180 ngàn) nhưng ai cũng cảm thấy xứng đáng. Sử sách có ghi rằng lăng mộ Tần Thủy Hòang được khảm đầy kim cương và ngọc trai, phía trên trần thể hiện mặt trăng, mặt trời và những vì sao. Chim chóc được tạc bằng đá quí, đặt trong các khu rừng thông làm bằng ngọc lục bảo, các dòng sông chảy trong lăng mộ chứa đầy thủy ngân… Thực hư thế nào không biết nhưng đối dịên thực tế mới thấy điều đó còn quá bé nhỏ so với giá trị văn hóa thực sự mà nó đem lại.
Bộ xe ngựa bằng đồng cực kì tinh xảo đã gây kinh ngạc thế giới về kĩ thuật đúc đồng từ thời Tần
Last edited:
