NHÀ THỜ MẰNG LĂNG
Tại phía nam cầu Ngân Sơn, cách thành phố Tuy Hòa hơn 30km, nơi cây số 1.300 trên QL 1A có một lối rẽ về phía Đông. Qua khỏi cầu Lò Gốm, bên phải là núi A Man, cây cối thưa thớt, vài tảng đá sẫm màu trên đỉnh, rồi bên trái là đập Tam Giang đưa nước từ sông Cái vào cánh đồng Hà Yến. Ta đến nhà thờ Mằng Lăng – nhà thờ đầu tiên tại Phú Yên.
Từ thời Phó tướng Nguyễn Phước Vinh làm Trấn Thủ dinh Trấn Biên, các giáo sĩ Tây phương đã đến truyền giáo tại Phú Yên. Đầu tiên là Linh mục Buzomi, người Ý Đại Lợi. Năm 1641 Linh mục Alexandxe de Rhodes (Giáo sĩ Đắc Lộ – Cố Tràng) đã rửa tội cho giáo dân tại đây.
Trên khu vực 5.000m vuông, nhà thờ Mằng Lăng xây dựng theo kiến trúc cổ điển. Mặt trước trang trí nhiều hoa văn, có hai lầu chuông hai bên, chính giữa là thập tự giá. Tất cả sơn màu xanh xám, cái màu sắc giản dị hòa đồng với khung cảnh ruộng vườn cây lá.
Nhà thờ Mằng Lăng xây dựng năm 1892 bằng kinh phí của Tu hội Thừa sai Paris, do công của Linh mục Joseph La Cassagne, người Pháp, tục gọi là Cố Xuân. Ngài là vị linh mục đầu tiên tại đây. Đồng thời yên nghỉ ngàn năm tại đây. Mộ ngài gần cửa phía đông, bên trong nhà thờ, bằng với mặt nền nhà, bên trên đặt nằm một tấm bia để hàng ngày có những bàn chân gần gũi của tín hữu bước qua, dậm lên, coi như ngài dù đã về bên Chúa nhưng vẫn được luôn sống với Đời.
Trận bão năm Giáp Tý (1924) tàn phá sập một phần mái. Năm 1928, Linh mục Lê Kim Dung quản xứ lo việc trùng tu. Trong khuôn viên nhà thờ trước đây còn có trường trung học tư thục Trương Vĩnh Ký và cô nhi viện.
Năm 1994, nhà thờ đã hơn 100 năm, xuống cấp nhiều. Mỗi lần chuông đổ hai lầu chuông như rung rinh theo. Linh mục Bùi Huy Bích quản xứ năm đó lo đại trùng tu như hiện nay. Hai lầu chuông được gia cố thêm phần cốt sắt chống đỡ, những hoa văn tróc lở cứ theo y nét cũ trang điểm lại, những cánh cửa hư mục thì theo kiểu cũ mà thay thế, nhưng không đổi khác một bộ phận, một chi tiết nào.
Sân trước nhà thờ khá rộng, dưới tán phượng hồng là hình tượng một hang đá, tuy không lớn nhưng thâm nghiêm. Đây đó những cây dừa góp phần bóng mát. Hiện nay vừa xây dựng thêm một nhà lưu niệm và một ngọn đồi giả mang tên “đồi André” tưởng niệm Thánh Chân phước André Phú Yên.
Hàng năm, tại đây là địa điểm họp mặt hội thảo của thanh niên Thiên chúa giáo nhiều tỉnh trong nước, nhất là miền Trung và miền Nam.
Với quá khứ trên 100 năm tồn tại, với hình dáng, đường nét của công trình kiến trúc thế kỷ XIX, nhà thờ Mằng Lăng là điểm nên đến, cần biết cho những ai có dịp qua Phú Yên.
(st)
