[Chia sẻ] Siberia, nước Nga trong lòng nước Nga.

Trên một trang web về du lịch mình từng đọc, có nói, đại loại: Bạn đã từng tới Moscow, chỉ là một thành phố thủ đô khác. Giờ hãy tới nước Nga thật sự, tới một nơi giữa Siberia, nơi bạn chưa từng tưởng tượng là sẽ có thể tới được chỉ trong vòng 10 năm trước. Đó thực sự là một cuộc phiêu lưu. (You've been to Moscow: just another capital city. Now come to the real Russia, to a place in the middle of Siberia that you could never imagine visiting even a decade ago. It's an adventure!)

Đây là vùng đất hoang dã và ngập tràn tuyết trắng với đủ cả những câu chuyện thần thoại cũng như kinh dị về nơi này. Vùng đất mà từ thời Sa hoàng cho đến nhà nước Liên Xô, đồng nghĩa với lưu đầy, rét buốt, chết chóc, những trại lao động cưỡng bức Gulag, những ngôi làng hay cả thành phố được xây dựng bằng sức tù binh thế chiến. Một vùng đất rộng hơn 13 triệu cây số vuông và chỉ khoảng hơn 40 triệu người. Tuy nhiên, nó lại được coi như kho của cải để dành của nước Nga với đủ loại từ lương thực, gỗ, khoáng sản cho đến tài nguyên nước ngọt.

Bản đồ vùng Siberia mở rộng (không chính xác với cách chia địa giới hành chính của nước Nga hiện nay), bao gồm cả Siberia và Viễn Đông.

Thực ra giấc mơ khám phá vùng đất này của mình bắt đầu nhen nhóm từ thời sinh viên, khi khám phá thế giới diệu kỳ về nước Nga và Siberia trong series game Syberia của Benoit Sokal. Cũng chẳng nghĩ có ngày thành hiện thực, tất cả cũng là nhờ cơ duyên. Hiện giờ, vì công việc, mình được sống tại nơi này trong một thời gian. Những lúc rảnh rỗi là thời gian dành cho những chuyến đi khám phá. Trong topic này mình sẽ gói gọn những chuyến đi, có ngắn, có dài, những nơi mình đã trải qua, thời gian cũng khá dài, có đủ cả xuân , hạ, thu, đông, cố gắng với tiêu chí mỗi bài viết sẽ về một điểm du lịch đáng nhớ ở vùng đất này.

Hình tượng vùng đất Siberia qua game cùng tên của Benoit Sokal

 

[adamantan]

XIV. MÙA HÈ SIBERIA - TAIGA, LÀNG QUÊ VÀ ĐỒNG LÚA
Phần 15 này có lẽ sẽ là một trong những phần dài nhất của topic. Nội dung chủ yếu phần này là hành trình mình vừa đi dài 350 km bằng xe đạp liên tục xuyên rừng Taiga, các làng mạc, núi non của phần phía Nam tỉnh Tomsk và phía Bắc tỉnh Kemerovo. Đi theo kiểu mệt đâu ngủ đó, trong chuyến đi là những trải nghiệm cả đời không thể quên với những đêm xuyên rừng, vượt suối, lếch thếch lết theo những con đường lổn nhổn đá sỏi và đến với những làng quê tách biệt đến nỗi chưa bao giờ gặp người nước ngoài.

Bức tường đen taiga, bí hiểm, thú vị nhưng cũng đầy đe dọa

 

[kimvanchinh]

Cảm phục bạn Adamantan đã đi xe đạp (dù là mùa hè) mấy trăm cây số (chắc là một mình) trên vùng Siberi hẻo lánh. Tôi nghĩ nếu có phương tiện xe máy chắc khám phá của bạn có thể sẽ rộng hơn và xa hơn về phía bắc.

 

[adamantan]

Cảm phục bạn Adamantan đã đi xe đạp (dù là mùa hè) mấy trăm cây số (chắc là một mình) trên vùng Siberi hẻo lánh. Tôi nghĩ nếu có phương tiện xe máy chắc khám phá của bạn có thể sẽ rộng hơn và xa hơn về phía bắc.

Dạ, em đi 2 người ạ. Offroad, offmap thì em cũng chưa đủ liều để đi 1 mình, đi chơi thì thích nhưng em còn biết quý mạng sống lắm ) Với lại thêm ít nhất 1 người mới có người chụp ảnh cho mình khi cần chứ ạ )

Xe máy thì có cái tiện là nhanh, không mệt, nhưng cũng có điểm bất lợi. Vượt núi, suối thì không vác được, lạc đường hết xăng thì chắc khóc ra tiếng Việt luôn ạ

 

[adamantan]

TAIGA, LÀNG QUÊ VÀ ĐỒNG LÚA
XIV. Chuẩn bị

Kế hoạch chuẩn bị được mình lên trước khi đi khoảng 1 tuần. Dựa vào các yếu tố đã biết trước như địa điểm, kinh nghiệm, sức khỏe bản thân mình quyết định lên kế hoạch. Lộ trình dự kiến lúc đầu là 350 km , đi trong 21 tiếng chia ra trong 2,5 ngày. Do những ngày giữa hè không khí ở đây cũng khá nóng, nắng gay gắt và nhiệt độ trong bóng râm cũng lên đến 30-31 độ C. Lộ trình mình dự kiến là đi từ thành phố Tomsk, đi theo kiểu "nhảy cóc" qua các ngôi làng phía bờ Đông sông Tom chứ không đi theo đường quốc lộ M53 nối giữa hai thành phố. Đích đến là thành phố Kemerovo. Thời gian dự kiến đi vào ban đêm để tránh nóng cũng như tránh xe cộ đi lại. Những ngày này tại đây ban đêm thực sự chỉ kéo dài từ 12h đếm đến 3h sáng nên theo tính toán như thế là khá tiện lợi.

Lộ trình được chia thành nhiều đoạn nhỏ, đánh dấu các chỗ rẽ, cự ly và các công trình có vẻ dùng làm cột mốc. Bản đồ được chụp lại và đánh số lưu vào máy tính bảng vì trong các vùng rừng núi hầu như không có sóng điện thoại, chưa nói đến sóng 3G (theo kinh nghiệm năm ngoái ở Kireevsk).

Một mảnh bản đồ mình cắt ra dùng để copy vào máy tính bảng, có đánh dấu số. Sau đó lập 1 bản word hướng dẫn đi theo các bản đồ này nữa.

Phương tiện lựa chọn là xe đạp thể thao. Thuê của người quen nên cả chuyến đi 3 ngày chỉ phải trả 1 cái giá tượng trưng là 1000 rúp. (Ngoài dịch vụ thì là 800 rúp/ 1 ngày đêm, mà xe không tốt bằng). Túi đựng pad mở ngay đằng trước để xem đường cho tiện (hoàn cảnh nên không có tiền mua GPS gắn xe ) )

Hành lý đi chỉ gồm áo phông quần ngắn + 1 áo khoác đề phòng, 1 bộ máy ảnh D610 + 24-70 + 100 macro và 1 Pana Lumix GF1 đeo cổ để chụp nhanh. Cuối cùng mệt quá nên ống macro cũng không dùng đến lúc nào. Đồ ăn mình cũng chỉ mang 1 gói kẹo cứng ngậm cho đỡ buồn ngủ, 3 cái bánh mì 200g, 1 hộp pate 120g, 1 cái kolbasa 250g + 1 hộp nước quả 1 l + 1 chai khoáng 1,5 l và 1 chai tăng lực gài hông. Ngoài ra, quai ba lô gắn đèn pin chuyên dụng FSS-14 của quân đội Nga, sáng max 250 lumen (đi đường tiện, tiết kiệm pin), móc, dao, băng dán linh tinh. Tất cả nhét trong 1 cái 5.11 Rush-24. Đây có lẽ là sai lầm đầu tiên. Xe đạp không có giá đèo hàng và việc đeo 1 ba lô đồ nặng cỡ 15 kg thực sự là cơn ác mộng trong cả chuyến hành trình.

Cách đây 9 năm, mình cũng đã từng đạp xe , khi đó là xe mini từ Hà Nội lên Tam Đảo, tổng cộng 184 km cả đi và về trong 2 ngày theo 1 chương trình vận động bảo vệ đa dạng sinh học nên giờ khá tự tin, kéo theo khơ khớ sai lầm khiến chuyến đi không thể diễn ra hoàn toàn theo kế hoạch )

 

[adamantan]

TAIGA, LÀNG QUÊ VÀ ĐỒNG LÚA
XIV.3. Khởi hành - Kolarovo

Nhằm mục đích tránh việc đường đông ô tô và cái nắng nóng của mùa hè Siberia, mình quyết định khởi hành từ 9h tối. Theo tính toán, với khoảng cách 140-150 km đến Yurga, mình có thể đến thành phố này vào tầm 7h sáng và sau đó sẽ di chuyển xuống khu bảo tồn Tomskaya Pisanitsa và đến chiều cùng ngày có thể xuống tới thành phố Kemerovo. Sau khi chuẩn bị mỗi người tầm 4 lít nước cùng các đồ ăn vặt, nhẹ, máy ảnh, 2 anh em khởi hành tràn trề hứng khởi.

20 km đầu tiên, đường đi chung với con đường đi đến Sinhi Uchos, trời cũng muộn nên mình cũng cắm cúi đi nhanh không ảnh ọt gì. So với năm ngoái vẫn rừng, vẫn đồng y hệt như vậy, không thay đổi mấy. (Ảnh các bác có thể xem lại ở trang 6 chủ đề này ).

Tuy nhiên, đến chỗ ngã 3 với cây thánh giá này, thay vì rẽ phải theo hướng bờ sôg về Sinhi Uchos thì phải rẽ trái vào thẳng rừng Taiga.

Từ đoạn này, phần đường dành cho xe đạp vẫn còn khá đẹp. Ở Nga, ý thức chấp hành giao thông những vùng mình đã từng qua phải nói là rất cao. Đi đường hầu như không bao giờ nghe thấy tiếng còi xe, khi có vạch sang đường và biển báo, ô tô đều tự giác nhường đường cho người đi bộ sang đường. Trên đường quốc lộ/ tỉnh lộ, các xe đều đi đúng phần đường của mình. Vì thế, họ sẽ rất phẫn nộ khi thấy xe khác đi vào phần đường của họ, may sao đoạn đường này phần đường dành cho xe đạp vẫn là khá dễ đi.

Sau khoảng hơn 2 tiếng đạp xe, hơn 11 giờ mình đã đến làng Kolarovo. Trước đó còn rẽ nhầm vào 1 khu sanatori ở rìa Sinhi Uchos. Lúc này đã hơn 11 giờ một chút, tuy ở Siberia tối muộn nhưng việc chụp ảnh cũng là khá vất vả rồi.

Làng Kolarovo (ảnh trên mạng)

Làng cũng bình thường như mọi làng quê Siberia khác, nằm trong 1 thung lũng bao quanh bởi các ngọn đồi. Landmark duy nhất của cả làng chắc là cái nhà thờ này nên việc chụp ảnh là điều chắc chắn )

Nhà thờ Chúa cứu thế tại Kolarovo:

Một cửa hàng tạp hóa còn mở muộn. Mình cũng vào ngó xem có đồ lưu niệm gì không, nhưng rất tiếc là không có, chỉ có mấy món đường sữa bánh kẹo thông thường. Thôi thì sau khi dừng chụp ảnh chút xíu muỗi cắn quá lên xe đi tiếp cho kịp giờ.

Trời dần tối, nhưng tinh thần còn rất cao B)

 

[adamantan]

TAIGA, LÀNG QUÊ VÀ ĐỒNG LÚA
XIV.4. Đêm xuyên rừng tai ga. Baturino & Vershinino.

Xuôi theo đường chính, rộng khoảng 8 mét, chắc là kiểu đường liên thôn từ Kolarovo xuống phía Nam. Đường tuy bé nhưng được trải nhựa khá nhẵn nhụi và địa hình nói chung cũng bằng phẳng thuận lợi cho xe đạp nên mình vẫn yên tâm phóng tiếp.

Quãng đường từ Baturino xuống Vershinino qua rừng Taiga xem trên gg map.

Trời tuy có trăng nhưng khá tối, mình di chuyển trên đoạn này trong khoảng 1-3 giờ sáng, với đủ loại chim kêu, vượn hú chó sủa. Lần đầu tiên nghe thấy chim hót líu lo ban đêm, cũng thấy lạ, chả lẽ mấy con này nó không ngủ. Mắt thì quen nhanh với bóng tối, tuy nhiên thì máy ảnh thì không. Cả quãng đường mình cũng chỉ dừng lại chụp ảnh 1 lần tại cửa ngõ Vershinino, tuy nhiên, sau hàng chục lần thất bại cũng chỉ chụp được một vài tấm chụp cảnh và vài tấm chụp người.

Tấm biển: "Hợp tác xã Vershinski", tiền thân của làng Vershinino ngày nay được dựng từ thời Soviet, chắc hàng năm có sơn lại ngay tại cửa làng. Ảnh chụp lúc 1h30p sáng ^^

Nói chung đi qua rừng taiga ban đêm cũng có cái thú vị, tuy nhiên rừng tối nên trông khá ma mị, cần thần kinh vững và tinh thần cảnh giác cao, đề phòng thú dữ phục kích ) Mình thì chưa gặp thú dữ nào, chỉ có chó thôi nhưng cũng giật mình mấy phen vì chó làng không xích, sẵn sàng đuổi theo xe đến cả cây số.

 

[kimvanchinh]

Chuyến đi của các bạn thật độc nhất vô nhị đối với người Việt mình. Bạn nói có chó chạy theo, vậy bạn phân biệt sao giữa chó nhà và chó sói? Chó nhà của Nga có nhiều con đi hoang lâu ngày gần như thành chó hoang không biết có nguy hiểm ở giữa rừng trời đêm không nữa. Ngày trước, ở những vùng thành phố phần Âu châu của Nga chó nhà để hoang cũng nhiều lắm, có điều chúng không quá dữ với người đi đường vì chúng chỉ quan tâm đến các khu đổ rác.

Khâm phục tinh thần "phượt" của các bạn đấy.

Giá có mấy bác cẩu tặc ở xứ ta sang đó dọn dẹp lũ chó này thì cũng hay đấy nhỉ?

 

[adamantan]

Chuyến đi của các bạn thật độc nhất vô nhị đối với người Việt mình. Bạn nói có chó chạy theo, vậy bạn phân biệt sao giữa chó nhà và chó sói? Chó nhà của Nga có nhiều con đi hoang lâu ngày gần như thành chó hoang không biết có nguy hiểm ở giữa rừng trời đêm không nữa. Ngày trước, ở những vùng thành phố phần Âu châu của Nga chó nhà để hoang cũng nhiều lắm, có điều chúng không quá dữ với người đi đường vì chúng chỉ quan tâm đến các khu đổ rác.

Khâm phục tinh thần "phượt" của các bạn đấy.

Giá có mấy bác cẩu tặc ở xứ ta sang đó dọn dẹp lũ chó này thì cũng hay đấy nhỉ?

Chó chỉ đi qua làng mới có còn đi trong rừng thì không có nên em đoán là chó nhà ạ, với lại vừa đuổi vừa sủa thì không phải là đặc trưng của chó sói.
Em đã từng gặp chó sói rồi, nó rất lầm lũi và kín tiếng, lúc nào cũng lừ lừ nên không có chuyện gặp mình nó sủa đâu ạ. Xác định chó sói nó đã ra đuổi thì có ngồi trên xe đạp thì nhảy 1 phát nó cũng vồ được lên lưng mình ngay, không vô dụng như mấy con chó nhà )

 

[adamantan]

TAIGA, LÀNG QUÊ VÀ ĐỒNG LÚA

XIV.5. Yarskoe. Những khó khăn đầu tiên ngoài kế hoạch. Vẫn chưa nản chí.

Yarskoe là ngôi làng tiếp theo trên trục đường đi xuống Kemerovo bên bờ Đông sông Tom. Mất khoảng 1 tiếng để đi từ Vershinino tới đó. Khi mình tới làng này thì trời cũng vừa tang tảng sáng (tầm 3 giờ). Trên bản đồ google, ngôi làng này được ghi một cái tên duy nhất là Yar (Vách sông) khiến khi đi đến nơi thấy tên làng mình cũng khá mông lung.

Bản đồ làng Yarskoe nằm lọt thỏm trong rừng

Đang đi tà tà giữa 2 rừng cây thì ụp, đường nhựa đã hết, thay vào đó là con đường đất. Thế quái nào nhỉ, theo bản đồ vệ tinh là có đường cơ mà. Theo đúng nghiên cứu trước ở nhà, ra khỏi làng Yarskoe đi 2 km đường rừng rẽ phải, thấy tòa nhà mái đỏ là đến. Tuy nhiên, trời mờ mờ nên cả hai anh em đều không thể xác nhận được tòa nhà mái đỏ là ở đâu. Đánh liều đi hết đoạn đường đất to thì nó dẫn thẳng vào một khu Sanatori (nghỉ dưỡng) dành cho công nhân nhà máy điện hạt nhân Obninsk. Trời sáng mờ, lo đường xá với lại cũng khá run với những khu này nên ý nghĩ ảnh ọt biến mất khỏi đầu luôn.

Vậy là mình quay ngược lại, đạp xe chầm chậm xác định xem mình có bỏ qua lối rẽ nào không, tịnh không có. Một lần, hai lần đến lần thứ 3 cũng bó tay không thể lần ra đường, đành phải tạt vào một bến xe bus và giở bánh mì pate ra ăn. Vừa ăn vừa khá mông lung vì dân làng thì còn lâu mới dậy và 2 anh em cũng hết ý tưởng phải đi ra sao, chẳng lẽ lại quay về.

4h sáng, ăn uống xong xuôi, mình đi đến quyết định là sẽ lao thẳng vào khu Sanatori, thế nào cũng có trực đêm để hỏi đường. Vì khu này ở đỉnh núi nên chỉ có cách là dắt bộ xe lên. Đang lúi húi dắt xe, quá may thì gặp 1 bác già cũng dắt xe lên , chắc đi tập thể dục. Mình như người chết đuối vớ được cọc:
- Chào bác, bác cho hỏi đường có được không?
- Ừ hỏi đi con trai.
- Bác chỉ đường dùm về Yurga được không?
- Ồ, Yurga à, quay về Tomsk cách đây 80 km, đi cầu qua sông Tom rồi đi quốc lộ M53 thôi.
- (nghĩ bụng: chết tôi rồi, sao lại thế, thảo nào chỉ đường tự động nó bao giờ cũng chỉ bờ tây không chỉ bờ đông). Vậy bác chỉ đường tới làng Ust-Sosnovka cho cháu với.
- À, đường này đi thẳng đến, chỉ 1 đường rẽ nhỏ. Tuy nhiên chúng mày không đi được đâu vì vướng Polygon. (Polygon là bãi tập quân sự kiểu trường bắn / trường đua tăng/ sân bay).
- (lại nghĩ bụng: thôi toi, đúng là gg nó không thể hiện cái này). Vậy có cách nào đi được không bác?
- Có, nhưng không theo đường này, mà rẽ tắt qua cánh đồng, không có đường đâu nhưng có vết bánh máy cày đấy. Theo vết đó qua 3 ngọn núi , mấy con suối là mày sẽ tới nơi. Nhưng sẽ extremniy lắm đấy con trai.
Quá sướng, vẫn còn đường không phải quay về, mình không ngần ngại chọn phương án này. Và cuộc phiêu lưu gian nan chính thức bắt đầu:

Đoạn đường đất "đẹp" khi rời Yarskoe. Đoạn này dẫn thẳng vào polygon nên sau đó mình phải rẽ sang 1 đường còn tệ hơn. Chụp ảnh kỷ niệm cái:

Đường rừng tại Yarskoe vào mùa mưa (ảnh lấy trên mạng)

 

[kimvanchinh]

TAIGA, LÀNG QUÊ VÀ ĐỒNG LÚA

.

Bức ảnh bác chủ chụp thật là độc đáo vì không biết ở Nga còn bao nhiêu cái biểu tượng này, mà đây lại là biểu tượng một nông trường quốc doanh tận Siberi xa xôi. Ngày nay, hàng chục ngàn sovkhos này đã bị giải thể và thay vào đó là các công ty cổ phần kinh doanh nông nghiệp.

Lại còn chuyện các bác đi xuyên rừng bằng đường dân sinh (máy kéo) mới kỳ thú làm sao.