Xứ sở sương mù

Cái này tớ viết cách đây gần 4 năm rồi, trong box English của TTVN. Thấy các bác có các topic về Châu Âu khá nhiều, nhưng UK chưa thấy, nên tớ lôi về.

Đây là các bài viết về UK thôi, không phải là du lịch gì lắm, chỉ có tính chất viết cảm nhận, những cái đã biết. Ảnh cũng có nhiều ảnh là copy chứ không phải hoàn toàn do tớ chụp, vì hồi ấy ko có máy ảnh, và không đi được nhiều nơi như thế.

 

[Chitto]

Quốc kỳ Vương quốc Anh

Lá cờ chính thức của UK thường được gọi là “Lá Cờ Liên hiệp - Union Jack” bởi nó là biểu tượng kết hợp của các xứ – England (+Wales), North Ireland, Scotland. Cờ của Wales không có trong lá cờ liên hiệp này vì Wales không có chủ quyền riêng độc lập trong thời kì dài như các xứ kia.

Thực ra từ Union Jack không được hợp lí lắm, mà nên gọi là Union Flag, vì Jack chỉ là lá cờ nhỏ trên đỉnh của các tàu Hải quân. Nhưng Union Jack đã trở thành tên gọi quen thuộc lá Quốc kì của Anh quốc.

Lá cờ là sự kết hợp lá cờ Thập Tự thánh George (England), thánh Andrew (Scotland) và thánh Patrick (Ireland)

​

Năm 1606, lá cờ đầu tiên của Đảo Anh - Great Britain hình thành, là sự kết hợp Thập tự của England và Scotland, khi đó Ireland chưa thuộc vào Liên hiệp. Lá cờ này được dùng từ triều đại James I và Charles I (1603 – 1649) đến tận năm 1801, khi Ireland chính thức hợp nhất vào Liên hiệp Vương quốc Anh thì chuyển sang cờ hiện nay.

Cờ giai đoạn 1603 - 1800

 

[Chitto]

​

London - thành phố bên bờ sông Thames là một thủ đô cổ và đông đúc bậc nhất thế giới với 12 triệu dân. Những con đường không rộng lúc nào cũng chen chúc người qua lại, các chuyến tàu điện ngầm nghìn nghịt người. Di chuyển trong London khá mệt mỏi (nếu so với các thành phố khác).

Trong bản đồ, dòng sông Thames chảy qua phía đông nam của trung tâm London. Mảng màu xanh chính giữa là công viên Hyde Park, công viên lớn nhất. Trong cuộc biểu tình chống chiến tranh Iraq, nửa triệu người đã tập trung ở đây.

Bên Hyde Park, khu Hoàng cung - điện Buckingham cũng nằm trong một khu vườn tuyệt đẹp - Công viên St'' James.

London Tower Bridge là cây cầu tận cùng bên phải của bản đồ. Những cây cầu khác cũng có những vẻ đẹp riêng.

 

[Toet]

Công nhận Xứ sở sương mù cần được viết thành chủ đề khái quát tổng hợp như thế này. Với nguồn gốc, lịch sử có phần phức tạp hơn các quốc gia khác và lại liên quan đến một số quốc gia trên thế giới, nếu chỉ giới thiệu du lịch đơn thuần, mọi người khó mà hiểu đúng và đầy đủ về UK.
Cảm ơn bác Chitto đã cất công gõ lại và post lên những tìm hiểu của bản thân để mọi người cùng thưởng thức trong topic này.

 

[Chitto]

Hiểu sơ bộ về nước Anh cũng đã khá mệt, vì có quá nhiều yếu tố tạo nên quốc gia này. Người dân Anh là tập hợp từ nhiều dân tộc cổ khác nhau của châu Âu: người bản xứ Briton, Celt, người La Mã, người German, Đan Mạch, Viking, Thụy Điển, Na Uy, người Norman từ Pháp,... mới tạo nên dân cư Anh bây giờ.

Văn hóa Anh cũng là văn hóa trộn lẫn của các dân bản xứ và di cư đó, có 4 vùng văn hóa tương ứng với 4 xứ: England, Scotland, Wales, North Ireland.

Hồi trước lọ mọ tìm hiểu sơ lược và viết, phải chuyển đổi một số từ:

4 xứ: xứ England (xứ Anh), xứ Scotland (Tô Cách Lan), xứ Wales, xứ Bắc Ireland.

Vua của England: vua Anh
Sau Wales sát nhập England

England + Scotland + Wales = Great Britain = Britian Island : Đảo Anh, Toàn Anh

Great Britain + North Ireland = United Kingdom : Liên hiệp Anh, Anh quốc.

Hic. Từ ngữ mệt cả người.

 

[Chitto]

Nếu nắm được sơ lược lịch sử phức tạp hòn đảo này, có thể hiểu được một phần văn hóa đất nước này, và do đó mỗi bước chân nơi đây cũng ý nghĩa hơn.

Từ đây trở đi, tôi tập hợp những gì mình đã tìm hiểu, viết, trong thời gian qua về nước Anh. Có những điều là kinh nghiệm thực tế bản thân, có nhiều điều là cóp nhặt từ sách vở, trên mạng. Dù sao cũng chỉ là tổng hợp để có một cái nhìn thôi

Lược sử đảo Anh cho đến cận đại có thể chia thành một số thời kì:

1. Tiền sử và sơ sử
2. Thuộc La Mã (43 - 410)
3. Các vương quốc người Briton (410 – 600)
4. Các vương quốc người Anglo-Saxon (600 – 1065)
5. Trung cổ, các triều đại người Norman (1066 – 1500)
6. Phục hưng, thống nhất, dòng Tudor (1500 – 1700)
7. Đế quốc Anh (1700 – 1900)
8. Hiện đại

Những thay đổi, phân rã và hợp nhất của các triều đại, vương quốc trên hòn đảo này đã tạo nên diện mạo của một Anh quốc ngày nay.

 

[Chitto]

1. Thời Tiền sử và Sơ sử

Xưa kia đảo Anh nối với lục địa châu Âu, nhưng khi nước biển dâng lên thì tách ra thành hòn đảo riêng. Từ đó, sự phát triển của đảo Anh có những yếu tố riêng có, về văn hóa, lịch sử, ngôn ngữ.

Những dấu tích cổ đại xa xưa nhất của con người tại đây là những công trình tượng đài trên các ngọn đồi vùng Wiltshire, mà nổi tiếng nhất là vòng đá cổ Stonehenge, và gần đó là vòng đá Avebury, rồi ngọn đồi Sillbury, mái mộ đá, những con đường cổ....Những dấu tích thời đồ đá còn rải rác khắp đảo quốc.

Vòng đá Avebury là lâu đời nhất, và cũng lớn nhất, xuất hiện từ hơn 4000 năm TCN, nằm ở phía tây nam nước Anh. Quanh đây cũng là khu vực hay xuất hiện những vòng xoắn trên đồng ruộng.

(Những ảnh sau sưu tầm trên mạng)




Stonehenge là vòng đá cổ còn nguyên vẹn nhất. Tôi sẽ viết về nó ở phần sau. Nối giữa Avebury và Stonehenge là một con đường cổ có tuổi thọ hơn 6000 năm.

Tác giả của những vòng đá này là ai, với mục đích gì, đến nay vẫn còn là bí ẩn.

Thời tiền sử và sơ sử, cư dân bản địa được gọi là người Briton sinh sống ở phía đông nam, người Celt ở phía tây và Ireland. Một số sắc dân sống ở phía bắc là người Scots.

 

[Chitto]

2. Thời kì La Mã (43 - 410)


Sau khi chiếm được xứ Gaul (bắc Pháp), Julius Ceasar, hoàng đế đầu tiên của La Mã đã đến xâm chiếm đảo Anh năm 55 TCN nhưng rồi không ở lại. Năm 43, hoàng đế Claudius điều 4 quân đoàn đến chiếm đảo Anh, mở rộng La Mã, đồng hóa và truyền văn minh La Mã vào đây. Trong suốt một trăm năm, người Britons bị khuất phục, người Picts ở Scotland bị đẩy lùi lên phía bắc, người Celt bị đẩy sang phía tây.

Tuy vậy, La Mã không bao giờ chiếm được vùng phía bắc, nên họ đã xây 2 bức tường : Hadrian Wall, và Antonine Wall chắn ngang đảo Anh, nhằm ngăn chặn người Picts tiến xuống. Dấu tích của hai bức tường đó còn đến nay.

La Mã xây hệ thống đường sá nối các thành phố, các thành phố này xây trên nền các khu dân cư Briton bản địa. Những con đường này chạy khắp đảo, lên đến tận biên giới với Scotland.

 

[Chitto]

Người La Mã ở đảo Anh đến tận năm 410. Trong suốt 400 năm đó, người Britons bản địa được trao những chức vụ nhỏ, cai quản những vùng đất ở nông thôn. Người La Mã thiết lập hệ thống quân đội, hành chính hữu hiệu.

Cái tên Britain vốn là từ Britannia - tên người La Mã gọi đảo Anh. Về sau đó còn là tên vị Nữ thần đảo Anh: Nữ thần Britannia đầu đội mũ chiến binh, tay cầm đinh ba (tượng trưng cho cai quản biển c&#7843, khiên. Hình tượng ấy nằm trên đồng 10 xu của Anh và nhiều tượng đài khắp nơi.

London cũng là nơi người La Mã khai phá: đó là điểm xa nhất mà tàu chiến La Mã tiến vào sông Thames. Các thành phố lớn đều có nguồn gốc La Mã, mà tiêu biểu là thành phố Bath - nơi có nhà tắm nước khoáng La Mã.

Trong 400 năm, vì là một bộ phận của La Mã, nhiều lần các đội quân từ Anh đã tiến vào lục địa Châu Âu, và không bao giờ trở về nữa. Người La Mã đã hòa nhập vào người Anh, và người Anh cũng hòa nhập vào châu Âu. Ngôn ngữ Britons mang nhiều yếu tố Latin cũng từ đó.


Hình tượng nữ thần Britannia.

 

[Chitto]

3. Các vua Britons (410 - 600)

Năm 395, La Mã chia đôi, rồi các tộc Goths tiến đánh Tây La Mã nên hoàng đế La Mã gọi tất cả quân đội, quan chức ở Anh về trợ giúp. Người La Mã rời đất Anh, để lại chỗ trống quyền lực và sự suy yếu về quân đội.

Các thủ lĩnh Britons nổi lên làm vua Anh, tranh giành với nhau, những tộc người Picts, Celts tranh thủ quay lại xâm chiếm. Đảo Anh loạn lạc.

Để chống lại người Picts, Celts, các vua Britons mời lính đánh thuê người Anglo - Saxon từ đất German vào đảo Anh, cho họ một số vùng đất để họ bảo vệ cho mình mà không biết rằng đây là mầm họa. Những người Anglo-Saxon dần bành trướng thế lực, dần thâu tóm các vùng đất.

Đây chính là thời kì của vị vua huyền thoại Arthur với các hiệp sĩ bàn tròn. Vua Arthur là vị vua Britons bách chiến bách thắng chống lại quân Anglo-Saxon. Vua Arthur ngồi cùng 11 hiệp sĩ quanh một cái bàn tròn, gọi là 12 Hiệp sĩ Bàn tròn đã trở thành hình tượng anh hùng nhất của người Anh. Từ Southamton phía nam đến Scotland, đâu cũng có dấu tích của vua Arthur.

Thời kì này cũng là khi Thiên Chúa giáo xâm nhập và phát triển mạnh mẽ, chèn lấn các tôn giáo bản địa. Những nhà thờ, tu viện đầu tiên được dựng. Cùng với nó là các lâu đài cổ nhất đất Anh.


Các Hiệp sĩ Bàn tròn

 

[Chitto]

4. Các vương quốc Anglo - Saxon (600 - 1065)


Thời kì người Anglo - Saxon chiếm lĩnh đảo Anh kéo dài 400 năm. Những người Anglo - Saxon này từ đất Đức (người German), Đan Mạch (người Danes), Nauy Thụy Điển (người Viking)... vượt biển đến Anh, xây dựng những khu "kinh tế mới" trên vùng đất màu mỡ ấm áp.

Họ bành trướng, lấn chiếm và rồi tiêu diệt các vua Britons bản địa, tạo dựng những tiểu vương quốc đánh lẫn nhau suốt mấy trăm năm. Những lâu đài, pháo đài mọc lên để giữ đất. Văn hóa Anglo - Saxon bao phủ đất Anh, tạo thành dòng văn hóa chủ đạo trong thời gian dài.

Các tên gọi của các vương quốc đó hiện vẫn còn đến nay: East Anglia, Wessex, Sussex, Essex, Cumbria, Northumbria, Kent.

Vua của Kent là vị vua đầu tiên cải đạo Thiên Chúa. Thiên Chúa giáo trở thành chính thống chủ đạo của tất cả các vương quốc nhỏ. Vùng đất Canterbury nơi vua Kent cải đạo trở thành thánh địa của nước Anh. Và hiện tại, Tòa Tổng giám mục Anh giáo, Nhà thờ Gốc của người theo Anh giáo trên toàn thế giới là ở đây.