Một huyền thoại về hồ thủy điện Hàm Thuận - Đa Mi được người địa phương truyền tụng qua nhiều đời:
Chuyện kể về tình yêu và sự chung thủy của nàng K- Mi và chàng K-TàPung đã đưa đến một biến cố kì dị của tự nhiên tạo ra dòng sông, hồ nước nằm trên thung lũng núi non trùng điệp của huyện Hàm Thuận Bắc và từ đó mới có tên địa danh như sông ĐạMi, hồ ĐạMi, núi TàPung. ngày nay gọi là hồ ĐaMi hay Thủy điện Hàm Thuận - Đa Mi)
Ngày xưa, chỉ biết cách đây từ lâu lắm, tại vùng đồi núi huyện Hàm Thuận Bắc tiếp giáp với huyện Tánh Linh. Nơi đây rừng rú hoang vu, trùng trùng điệp điệp, chưa từng có tên tuổi. chưa một ai đến đây ngoài hai buôn làng người dân tộc K-Ho sinh sống.
Hai học sinh trên đường về nhà:
Buôn làng La Ngâu sinh ra chàng trai tên K.TàPung lực lưỡng, khôi ngô tuấn tú, chàng trai có tài săn bắn, cứ mỗi lần vác ná vào rừng đều mang về những con thú to lớn. Một hôm, chàng bắn con nai bị thương, nó chạy tận vào rừng sâu. Lo cho dân làng không có cái thịt để sống, nên chàng đã cố đi tìm cho bằng được. Chàng theo vết máu, đi mãi, băng qua biết bao là đồi núi, thác gềnh mà vẫn tìm chưa ra con vật. Chàng lạc sâu trong rừng rậm, sức cùng lực kiệt nên chàng mê man bất tỉnh giữa núi rừng...
... May thay, lúc đó có nàng con gái tên là K-Mi xinh đẹp, con của già làng LaDạ vào rừng hái rau bắt gặp, vốn giàu lòng thương người, nàng vội đi tìm thuốc để cứu chàng. Thấy chàng trai tuấn tú khôi ngô, nàng K-Mi đem lòng yêu thương. Nhưng luật lệ hà khắc cấm không cho trai gái của hai buôn làng quan hệ lẫn nhau, người làng này lạc vào lãnh thổ của làng kia, đều bị bắt đánh đập và đưa lên giàn hỏa thiêu chết...
Người ta bán một ít đặc sản của rừng ven đường. Do còn đi quá xa chứ không thì mình mua ủng hộ ít trái bơ:
... Tình yêu của hai người ngày khắn khít hơn nhưng luật lệ của buôn làng hà khắc nên họ bỏ trốn vào trong rừng sâu làm ngôi nhà trên ngọn cây cao và hằng ngày K-Mi mượn cớ hái rau, bẻ măng để cùng chung sống với chàng. Những chàng trai trong làng để ý theo dõi và biết được tình tiết sự việc, họ đem lòng ghen tuông rồi mách bảo với cha nàng. Người cha giận dữ, huy động cả dân làng vào rừng vây bắt K-TàPung...
Hai người dắt nhau chạy trốn, nhưng không sao thoát được. Ktapung bị bắt đem về đưa lên giàn hỏa thiêu, nàng khóc lóc van xin thảm thương nhưng đều vô dụng. Với lòng chung thủy, nàng lao vào giàn hỏa thiêu ôm chặt K-Tàpung để chết cùng chàng. Kỳ lạ thay, nàng cứ dính chặt vào K-TàPung mà không ai có thể gỡ ra được. Cha nàng vì giận giữ châm lửa thiêu cả con gái của mình.
Lúc đó mây đen từ đâu cuồn cuộn đến, bầu trời tối sầm, mưa trút xuống như thác đổ làm ngọn lửa tắt biến.
Tiếng sấm sét long trời lở đất, gió rít từng cơn dữ dội, cây rừng, nhà cửa đổ sập, mọi người khủng khiếp chạy tán loạn. Cơn mưa kéo dài từ ngày này sang ngày khác, nước đổ ào ào cuốn phen cả cây cối, núi đồi. Tiếng va chạm của đất đá từ núi cao lăn xuống cùng với tiếng sấm chớp làm rung chuyển cả núi rừng, con nước đục ngầu, sôi sục, giận dữ, xé toang vách núi.
Vào địa phận tỉnh Lâm Đồng:
Dân làng khủng khiếp, cầu xin Giàng tha tội và họ nghe tiếng phán từ trên trời rằng "Các ngươi không được chia rẽ hạnh phúc họ, vì đó là ý nguyện của ta. Từ đây phải đoàn kết, thương yêu, không được chém giết lẫn nhau nữa". Tiếng nói vọng xuống mặt đất, rền vang cả núi rừng...
Ngay lập tức mưa tạnh, bầu trời sáng rạng, mọi người mừng vui hớn hở, ngạc nhiên trước cảnh vật rừng núi thay đổi một cách kỳ lạ, dòng nước rộng lớn đục ngầu cuồn cuộn chảy. Dân làng La Ngâu vui mừng khôn xiết, họ kéo nhau đến làng La Dạ, làm lễ giết trâu để ăn mừng, kết tình anh em và cho phép chàng K-TàPung và nàng K-Mi tác hợp thành vợ chồng.
Từ bấy giờ, thuở nguyên sơ là một khe suối nhỏ nay trở thành dòng sông to lớn chảy cuồn cuộn. Người ta bèn đặt tên cho dòng sông bằng cách ghép tên nước và tên của nàng lại thành một (Đạ có nghĩa là nước) để tưởng nhớ về sự kiện lịch sử này. Vậy là dòng sông có tên là Đạ Mi (Người Kinh phát âm là ĐaMi) và cũng là tên của địa danh cho đến ngày nay.
Ngày nay, sông Đa Mi đã được công trình thủy điện khai phá rộng lớn thành hồ chứa nước phục vụ cho nhà máy thủy điện Hàm Thuận - Đa Mi. Nhìn ngọn núi TàPung cao to sừng sững, chân núi như một thành trì vững chắc ôm ấp lòng hồ Đa Mi, bóng in xuống mặt nước phẳng lặng. Đó là biểu tượng về tình yêu và sự chung thủy của họ.
)
