Singapore sạch và lớn vượt qua mọi sự tưởng tượng của tôi. Những tòa nhà khổng lồ san sát, hai bên đường cây cối tốt tươi, hàng râm bụt ôm ấp những khuôn viên mướt xanh và dòng sông nước đỏ mon men chảy khắp phố phường.
Người đàn ông bản xứ gốc Hoa làm quen với tôi, vẫn bằng cái bật lửa, ông cởi mở và hiếu khách. Ông giới thiệu với tôi về sự thân thiện, nhưng xa hoa và đắt đỏ của Singapore. Khi điếu thuốc cuối cùng rụng tàn, ông chào tôi và không quên để lại chữ ký, số điện thoại, hẹn ngày gặp lại.
Tôi đi về phía tòa nhà màu đỏ, bên dưới là khu phố Tàu, dễ dàng tìm được một chỗ nghỉ rẻ ở đây, ông nói thế. Con đường nào cũng thênh thang nhiều làn, làm cho tôi không thể sang đường tùy tiện, đó là cản trở duy nhất của tôi ở một nơi quá ngăn nắp thế này. Không thấy bóng một cảnh sát giao thông, không một người vô gia cư để kết bạn, chỉ có dòng xe, dòng người nườm nượp mải mê với phố phường.
Có anh công nhân xây dựng đang hút thuốc trông có vẻ nhàn rỗi, tôi tiến lại gần hỏi China town, anh rút điện thoại Iphone chỉ trỏ trên bản đồ số định vị GPS. Tôi bàng hoàng về sự chênh lệch giai cấp phu hồ giữa hai đất nước.
Tôi tìm được chỗ nghỉ rẻ nhất trong khu phố Tàu với giá 30 đô Sing một đêm, khách sạn với cái tên Service World Backpackers Hostel nằm trên tầng hai của tòa nhà chung cư cũ. Căn phòng nhỏ xíu với ba cái giường tầng, tôi nằm giường tầng hai, xung quanh là mấy vị khách Tây và một người Ấn Độ.
Ngày đầu tiên, tôi leo lên mấy tuyến xe bus, MRT (tàu điện ngầm) để khám phá phương tiện công cộng và phố xá, tối về trò chuyện với ông nhà văn già - chủ khách sạn, chủ yếu là mấy thứ xoay quanh đề tài phụ nữ và các tác phẩm của ông. Những ngày lang thang giao tiếp chủ yếu bằng tiếng Anh làm tôi tiến bộ nhanh hơn mong đợi. Tôi có thể nói chuyện hàng giờ với ông về những câu chuyện do ông khởi xướng, tôi mua cuốn sách “Người đàn bà ở khu phố Tàu” của ông, và hứa sẽ dịch nó sang tiếng Việt.
Hôm sau tôi mới tìm được chút tự hào về quê hương đất nước. Người Việt Nam nghèo khó nhưng tự lập và bền bỉ, cái này hơn đứt những công dân Singapore, hay ít nhất là những người Singapore tôi gặp và hỏi đường. Phương tiện hiện đại làm họ quên đi vài điều cần phải học hỏi như xác định phương hướng, hay lầm tưởng vài điều có thể là không thể.
Tôi muốn đi bộ thay vì xe bus hay MRT tới vài điểm đã được nghe nói nhiều trước đó, như Sở thú Singapore, bảo tàng Văn minh châu Á, Sentosa, công viên Merlion… Tất cả đều rất nhiệt tình, thân thiện, có điều không ai biết đường và hướng, họ chỉ biết MRT và bus, khi tôi nói muốn đi bộ thì họ chỉ lắc đầu, không thể, rất xa.
Tôi thì biết chắc là có thể, nên đành bỏ 8 đô Sing để mua tấm bản đồ, giá mà buổi chiều khi trở lại China town tôi gặp lại tất cả bọn họ, sẽ nói với họ rằng tôi vừa đi bộ về đó, có thể đấy. Các nước phát triển cứ hò hét nhau về những vấn đề mà họ cho rằng nghiêm trọng đến số phận loài người, trong khi ai cũng biết, thảm họa băng tan, hiệu ứng nhà kính rồi biến đổi khí hậu bắt đầu từ sự lệ thuộc quá đáng vào phương tiện hiện đại - những con quái vật sống bằng máu mủ của trái đất. Đó là chưa kể tới việc họ tự nhận mình là văn minh đầu tàu, họ tiêm vào đầu óc đất nước nghèo những thèm khát giàu sang, văn minh - một cách nói bóng bẩy của thụ hưởng. Để rồi cả loài người điên loạn chạy đua đến cái đích diệt vong.
Sau khi lững thững đi bộ từ Sentosa (một khu du lịch lớn), tôi còn hơi khó chịu vì thái độ của mấy tay bảo vệ Casino, họ không cho tôi vào trong vì lí do không đi giày. May mà có niềm vui nhỏ nhỏ với anh bạn người Bănglađét, anh nhờ tôi chụp ảnh rồi lại cùng tôi chụp với quả cầu gắn thương hiệu Universal ở trung tâm chiếu phim ngay trong khuôn viên Sentosa. Nếu không tôi sẽ còn cằn nhằn về nơi này mỗi khi nghĩ tới.
Bước theo hành lang điện, ngắm nhìn sự ngăn nắp, sạch sẽ, và tiện nghi hơi thái quá (với tôi), chợt nhớ đến phép so sánh người du khách Mỹ về thành phố sạch và núi rừng xanh. Có lẽ tôi không thực sự hợp với nơi này.
Rảo bước tới HarbourFron, một trung tâm thương mại lớn chỉ cách Sentosa vài phút đi bộ. Tôi thấy có kẻ nằm dài dưới tượng đài cạnh hồ nước. Chắc là một người vô gia cư, tôi định tới làm quen thì bị khựng lại khi thấy ông đang say ngủ, trên bụng còn ôm Macbook Pro, bên cạnh có hộp đồ ăn nhanh thương hiệu Mcdonald. Ôi tầng lớp vô gia cư của Singapore!
Vậy là tôi phải tìm một công việc ở nơi này, càng sớm càng tốt, nếu lâu chừng nào tôi sẽ bị dằn vặt cả về thể xác lẫn tinh thần chừng đó.
Trở lại Service World Backpackers Hostel ở khu phố Tàu lúc 9 giờ tối, tôi thấy ông nhà văn già còn ngồi trầm ngâm bên cuốn album ảnh, ông nói đó là tài sản quí giá nhất mà người cha quá cố để lại. Trong ông, người cha ấy không chỉ là một nhiếp ảnh gia vĩ đại, mà còn là một người anh hùng. Tôi chỉ vào bức ảnh ba đứa trẻ nắm tay nhau nghênh ngang đi dưới rặng dừa:
- Bức này đẹp quá. Đây là đâu vậy bác?
- Việt Nam đó, năm 1998.
- Ồ, vậy là cha của bác đi nhiều quá.
- Phải rồi, ông đã đặt chân tới hầu hết các nước trên thế giới. Những bức ảnh bày bán khắp nơi trong các phòng tranh ở khu phố Tàu này là những gì ông để lại cho đời sau mỗi chuyến đi.
- Để lại cho đời sau mỗi chuyến đi? Nếu cháu cũng có những chuyến đi mà không có máy ảnh thì sao bác nhỉ?
- Có người để lại những vần thơ, có người để lại phát kiến khoa học, lại có người chỉ để lại vài câu nói cũng khiến người ta nhớ tới. Như bác thì cầm bút viết nên dăm ba câu chuyện đi qua cuộc đời mình, cũng là một cách để lại.
Mấy lời tâm sự cùng ông già làm tôi suy nghĩ mãi. Cũng đã đi được một chặng đường dài để đến đây, nhưng tôi để lại được gì nào? Hay chỉ là những thỏa mãn riêng mình? Tôi cũng có thể viết như ông, bằng chứng là tôi đã viết đầy hai cuốn nhật ký rõ dày. Nhưng viết gì đây khi mà những câu chuyện đi ngang cuộc đời toàn là tồi tệ và dang dở. Mỗi lần nhìn lại quá khứ ê chề ấy, tôi lại muốn bênh vực mình không sai, muốn đổ lỗi cho mọi thứ xung quanh. Phải rồi, bởi vì tôi quá nhỏ mà, bởi vì tôi chỉ bị xã hội hóa thôi. Khi mà tất cả mọi thứ bên cạnh, từ cuốn sách bán chạy nhất, đến những danh nhân có ảnh hưởng nhất, hay cả những người bạn thân thiết, ai ai cũng kinh doanh, ai ai cũng làm giàu, thì tôi làm sao có thể là người ngoài cuộc được cơ chứ. Tôi làm theo sách dạy, bỏ cả đại học để kinh doanh, lao tâm khổ tứ vào những ý tưởng để cho ra đời những sản phẩm, dịch vụ chưa từng hiện hữu, rồi tôi cũng học theo những đàn anh đàn chị, sắm những bộ áo quần, giày dép bảnh bao, mở mang những cơ sở mới khang trang, to lớn hơn nhiều so với khả năng của mình, vì phải hoành tráng mới ký được hợp đồng, ai cũng nói thế. Rồi để lại được gì, lo toan của mẹ? hi sinh, khổ ải của bạn? hay một đống nợ nần không có phương hướng giải quyết?
Không, tôi cũng sai, tôi sai rồi. Câu chuyện của cuộc đời mình mà tôi toàn để người khác viết nên, xã hội viết nên. Phải là tác giả của chính cuộc đời mình thôi, như những bước tôi đang đi, vui sướng và hân hoan trên từng chặng đường. Còn đối với mấy thứ ngoài mong đợi đến với câu chuyện cuộc đời mình thì nên xem đó như một tình huống kịch tính, câu chuyện hấp dẫn nào cũng cần có kịch tính mà.
Nhưng còn một vấn đề nữa phải động não, đó là cái hậu quả to đùng của ngày cũ. Cứ tưởng đi là dứt được nó, là bỏ lại phía sau. Thực ra tôi chỉ cố xua đuổi nó mỗi khi suy nghĩ ấy ùa đến, mỗi khi hình ảnh thằng bạn khốn khổ hi sinh vì tôi hiện về. Có lẽ định mệnh là thứ để đối đầu, không phải để trốn chạy. Được rồi, tôi sẽ làm ra tiền để trả nợ, chiếu theo sở thích, nguyện vọng của bản thân và gợi ý của ông nhà văn, tôi sẽ viết truyện, một câu chuyện hay chưa từng có trên thế gian. Chẳng phải trong tiền lệ cũng có những người trở thành tỷ phú từ vài tập truyện tưởng tượng đó sao. Có thế chứ, có vẻ như tôi đã nhận ra mục đích của cuộc đời.
Và dường như đã thỏa mãn những tranh đấu với chính mình, tôi lăn quay ra ngủ, một giấc dài.
Sáng hôm sau tỉnh giấc, tôi thấy mình khoan khoái vô cùng. Mất một tiếng để vạch vẽ những tình tiết tiếp theo cho câu chuyện cuộc đời mình, tôi quyết định sẽ đi khỏi nơi đắt đỏ này, đến một vùng đất khác để sống và viết truyện. Tôi đang nghĩ sẽ viết về tương lai loài người nhiều trong nhiều năm nữa, khi mà trái đất đã diệt vong, còn họ đã đủ thông minh để biến mình thành tí hon, cư ngụ trong những vi hạt vật chất vô cùng nhỏ bé (hạt quark chẳng hạn), thứ không dễ gì bị phá hủy. Đảm bảo là vẫn sẽ có làng mạc, trẻ thơ, tình yêu và những anh chàng thích phiêu lưu. Còn câu chuyện nào hay hơn thế!
Qua vài người Singapore nhiệt tình, tôi biết cũng tại đây có tàu biển đi Batam, một hòn đảo của Indonesia. Khẩn khoản chào đảo quốc sư tử, China Town và ông nhà văn già, tôi lên đường ngay trong chuyến tàu đầu tiên buổi sáng hôm đó. Tổng kết lại mất gần 150 đô Sing trong hai ngày làm du khách đúng nghĩa (bao gồm tiền khách sạn, ăn trong quán).
