[Tổng hợp] Hà Tây, từ quá khứ lại về quá khứ

Thế là từ 1/8/2008, không còn tỉnh Hà Tây nữa.

Vốn xa xưa, không có địa danh Hà Tây, thì giờ không còn Hà Tây, cũng đâu có gì là lạ ?

Thế nhưng, dường như người ta đã quen thuộc với miền đất đó, đến nỗi giờ mất đi, cũng thấy một phần chua xót và cô quạnh.

 

[Chitto]

Thành cổ Sơn Tây

Cổ ư? Hình như cũng chưa cổ lắm. Một khoảng thời gian hai trăm năm, đủ làm già chết vài thế hệ người, nhưng chưa đủ một đời cây đa già đi.

Thành Sơn Tây xưa là một trọng trấn phía tây của Thăng Long. Thời Nguyễn cũng được xây Vọng lâu giống kiểu kỳ đài, tường cao hào sâu. Nhưng có nghĩa gì đâu với binh hỏa của người Pháp. Chả mấy mà gạch vụn đá tan, phế tàn lở đổ.

Chiều trong nơi đó, cũng chẳng bình yên

 

[Chitto]

 

[Chitto]

Quanh Sơn Tây là những địa danh đã nổi tiếng, như Đường Lâm, Ba Vì,..., ngày nào, lúc nào ở đó chả có du khách.

Theo một lối mòn vậy, tớ đi đến đền Và.

Đền Và được gọi là Đông Cung của Tản Viên Sơn Thánh. Khắp vùng này thì Thánh Tản Viên là tối uy tối linh, cả trăm làng thờ ngài; nhưng bốn ngôi đền lớn nhất là Đông Tây Nam Bắc cung, thì Đông cung là đền Và.

Xưa kia đền nằm giữa một rừng lim, chắc cũng u linh lắm. Giờ thì lim cũng mất nhiều rồi, chỉ còn một vạt nhỏ thôi, mà xen vào đó là keo trồng trên khoảng đất trống phía sau đền.

 

[Chitto]

Đền Và cũng đã xuống cấp và đổ nát nhiều. Những cột gỗ mục ruỗng, mái ngói xô lệch. Vào trong ẩm mốc buồn bã, dù rằng người đi lễ cũng không vắng. Cổng đền nhìn thẳng ra núi Ba Vì, là nơi Tản Viên ngự.

Cái thích nhất ở đền là bức tường đá ong rất dày bao quanh. Tường cao khoảng mét rưỡi hai mét, dày một mét, rộng ở dưới chân. Giờ thì tường cũng chỉ để ngăn cách chứ không bảo vệ được gì, vì người ta làm thang trèo qua cả rồi. Nhưng dù sao, cũng tạo được một khoảng không tĩnh lặng riêng.

 

[Chitto]

Rời đền Và, xuyên qua cánh đồng lúa, đến với làng Phụ Khang.

Làng Phụ Khang cũng thuộc Đường Lâm, cách làng Mông Phụ một đoạn đường. Đây cũng là làng cổ đá ong, yên tĩnh và êm ả. Lại ít người qua lại hơn Mông Phụ. Ngôi đình làng cũng nhỏ bé, nghèo nàn đổ nát mất rồi...

Một góc nhà

 

[Chitto]

Tường gạch đá ong

 

[Chitto]

Từ Phụ Khang sang Mông Phụ cũng gần. Ngôi làng này mọi người trong này cũng viết khá nhiều, ảnh cũng nhiều, nên cũng chẳng có gì đáng nói lắm.

Đình Mông Phụ mới trùng tu, các phần gỗ mục nát đã được thay bởi gỗ mới.

Những điêu khắc cũng may chưa bị hỏng nhiều, nên vẫn còn nguyên bản. Các tấm cốn trạm trổ rồng ổ khá độc đáo, mang nhiều chất dân gian.

 

[Chitto]

Làng Đường Lâm dường như đã quá quen thuộc với nhiều người.

Trong làng có ngôi chùa Mía cũng rất nổi tiếng rồi, là ngôi chùa có nhiều tượng cổ nhất Việt Nam, với gần ba trăm pho tượng, bằng đủ loại chất liệu: đất, đá, gỗ, đồng.

Một ngôi chùa miền bắc đậm chất không thể nhầm lẫn...

 

[Chitto]

Những pho tượng chùa Mía

 

[Chitto]