What's new

Làng cổ Bắc Bộ

Làng Đường Lâm - Hà Tây: Đất hai vua

Nói đến Đường Lâm là nói đến vùng đất của một cộng đồng dân cư gồm năm, sáu làng họp lại Không nên quan niệm Đường Lâm là một xã với sự phân chia hành chính hiện thời do các làng: Mông Phụ, Đông Sàng, Phụ Khang, Cam Lâm, Cam Thịnh, Đoài Giáp, Văn Miếu... làm nên. Bởi như thế khó có thể đánh giá một cách tổng quát về lịch sử - Văn hoá đã diễn ra trên mảnh đất này.

Đường Lâm tên nôm gọi là Kẻ Mía, có lẽ tục danh này được bắt đầu từ một cái tên rất chữ nghĩa: Cam Giá (Mía ngọt)! Cam Giá xưa kia được chia ra thành hai ''Tổng'': Cam Giá Thượng và Cam Giá Hạ. Cam Giá Thượng là các xã thuộc miền Cam Thượng, Thanh Lũng, Bình Lũng.. .(Nay thuộc về huyện Ba Vì). Cam Giá Hạ là xã Đường Lâm (Nay thuộc thị xã Sơn Tây). Phải chăng đai đất hữu ngạn sông Hồng từ thời thượng cổ, khi chưa có hai bờ đê sừng sững chạy dài định vị dòng sông (Đê sông Hồng trở thành hệ thống có lẽ vào thời Lý), để mỗi khi vào mùa nước lại ào ạt đổ vê ngầu đỏ phủ sa, bồi đắp nên Tam giác châu thố đồng bằng Bắc Bộ mà sông Hồng là cái trục phân chia địa giới hành chính hai tỉnh rất rõ rệt: Vĩnh Phúc - Hà Tây. Dải đồng bằng hữu ngạn sông Hồng kéo dài từ những bậc thềm của núi Tản (Tản Viên Sơn - Núi Tổ) xoải mải về xuôi, tạo ra một miền phì nhiêu trù phú, một năm hai vụ bốn mùa rộn rã tiếng canh cửi tằm tang: Ngọt mãi đến tận bây giờ với một địa danh đã đi vào lịch sử bằng những kỳ tích như những huyền thoại.

Đường Lâm là vùng bán Sơn địa, trên những quá đồi trung du thuộc làng Cam Lân, đến tận bây giờ vẫn còn lại những cái tên: Đồi Cấm, Nghẽn Sơn, Vũng Hùm... in đậm dấu tích một thời trai trẻ của ạnh em Phùng Hưng, Phùng Hãi.. . Truyền thuyết kể lại rằng: Thủa ấy trên đồi là rừng đại ngàn rậm rạp, dưới trằm giộc lau lách um tùm. Năm ấy cọp về, có một con cọp hung đữ đã bắt đi bao mạng người. Dân trong vùng sợ hãi không dám vào đồi kiếm củi hái chè. Đêm đêm cọp dữ còn mò cả vào làng rình bắt trâu bò lợn gà, khắp cả làng chưa nhọ mặt người đã vội vã về nhà, luồng lạch rấp kín, cổng ngõ văng chặt, xóm làng eo óc một nỗi sợ hãi rình rập bất cứ lúc nào. Có một trai làng cực kỳ khoẻ mạnh quyết tâm diệt hổ dữ trừ hoạ cho dân làng. Lựa một tháng cuối đông gió Bấc se sắt thối, khí lạnh trên đồi tràn về làm rờn rợn da người, chàng trai bện người nộm đem vào đồi đến bên mép nước cắm xuống, ba bốn đêm liền như thế... Đêm ấy như bao đêm khác, hổ dữ ra vũng nước duy nhất còn xót lại trong vùng, trước khi vục đầu uống hổ ta lấy tay tát đổ người nộm như mọi hôm thường vẫn thế. Nhưng nó đâu có ngờ hôm nay có một cánh tay rắn chắc đã túm chặt lây bờm nó và liên hồi giáng xuống những quả đấm nặng như búa tạ... Chàng trai thông minh dũng cảm, có sức khoẻ phi phàm đó chính là Phùng Hưng!


Phùng Hưng sinh ra và lớn lên ở làng Cam Lân (xã Đường Lâm), nửa sau thế kỷ VIII, đất nước ta chịu ách đô hộ của nhà Tùy Đường cực kỳ hà khắc. Phùng Hưng đã cùng em là Phùng Hãi và Bồ Phá Cần chiêu tập binh sĩ cùng nhân dân phất cờ khởi.nghĩa. Từ quê hương ông đánh thành Tống Bình (Hà Nội), đập tan tành đạo quân xâm lược của Cao Chính Bình, dành lại quyền độc lập tự chủ (791- 802). Nhân dân tôn vinh ông là: Bố Cái Đại Vương!

Nói đến Phùng Hưng không thể không nói đến một người còn ưu tú nữa đó là Ngô Quyền. Ngô Quyền là con trai Châu Mục Đường Lâm Ngô Mân (Ông chính là người làng Cam Lâm). Ngô Quyền sinh ra tướng mạo tuấn kiệt hơn người, sáng mắt như sao, sức địch muôn người. Thuở tráng niên đã từng ghì sừng hai con trâu đực đánh nhau làm cho chúng hoảng sợ mà buông nhau bỏ chạy. Lớn lên ông làm nha tướng cho Dương Diên Nghệ, trấn thủ châu Hoan, Châu Ái. Sau loạn Kiều Công Tiễn ông đã trấn yên nước nhà và tiến hành cuộc kháng chiến chống thù ngoài, trận đánh trên sông Bạch Đằng thể hiện sự thông minh tài trí thiên tài trong lịch sử chống giặc ngoại xâm của dân tộc ta.

Một nhân vật lỗi lạc nữa đã để lại mốc son chói lọi trong trang sử nước nhà là Thám Hoa Giang Văn Minh. Ông sinh năm Nhâm Ngọ (1582) ở làng Mông Phụ. Tháng 2 năm Mậu Thìn (1628), đời Lê Vĩnh Tộ ở nước ta ông dự khoa thi Hội, đỗ nhất giáp Tiến sĩ, cập đệ tam danh. (Có điều đáng lưu ý là khoa thi năm ấy không lấy Trạng Nguyên, Bảng nhãn). Năm Đinh Sửu (1637) ông được Triều đình cử làm chánh sứ, dẫn đầu một phái bộ sang Triều Minh. Sử cũ chép rằng: Trong khi hội kiến với vua nhà Minh, sứ thần Giang Văn Minh đã trổ tài thao lược, đối đáp với vua nhà Minh. Một lần vua Minh ra vế đối: ''Đồng trụ chí kim đài dĩ lục" (Cột đồng trụ đến ray rêu đã phủ xanh) Giạng Văn Minh khảng khái đối lại rằng: “Đằng giang tự cổ huyết do hồng" (Sông Bạch Đằng từ xưa máu thù còn loang đỏ). Vua Minh nổi giận vì bị nhắc đến nỗi nhục thua trận, liền sai mổ bụng sứ thần Giang Văn Minh xem "gan to mật lớn" đến nhường nào! Giang Văn Minh chết, vua Minh tiếc một bậc tài danh, sai người ướp thủy ngân vào xác đưa về nước.
 
Tớ góp thêm ảnh cầu đá, cây Gạo cổ cùng soi bóng xuống dòng sông Nguyệt Đức (ở làng Nôm tỉnh Hưng yên) nhé.
IMG_2145.jpg


Cùng ngôi nhà cũ khoảng 200 năm với "cô chủ nhỏ" 85 tuổi - bà Đích của nó.
IMG_2151.jpg


Với khuôn mặt phúc hậu và nụ cười dí dỏm.
IMG_2149.jpg


Một làng Nôm cổ kính yên bình.
IMG_2146.jpg



Dần được thay thế trong cuộc Cách mạng "hiện đại hóa" chỗ ở.
IMG_2148.jpg
 
Cách Hà Nội chừng 50km, có 2 ngôi làng rất nổi tiếng mình xin giới thiệu để anh chị em phuoters biết và có dịp xin mời về thăm nhé:L
1. Làng Mộ Trạch (xã Tân Hồng, huyện Bình Giang, tỉnh Hải Dương), hay còn gọi là làng tiến sỹ vì làng này là nơi xuất thân của 36 vị tiến sỹ trong các kỳ thi hương, thi đình được vinh danh trên văn bia tiến sỹ Văn Miếu Quốc Tử Giám, nhiều hơn bất cứ làng nào ở VN. Ngoài ra, làng này còn là thủy tổ họ Vũ (Võ) với rất nhiều các tên tuổi nổi tiếng đã từng về thăm như Đại tướng Võ Nguyên Giáp, Giáo sư Vũ Khiêu, nguyên PTT Vũ Khoan ...

Hội làng diễn ra vào ngày mồng 8 Tết hàng năm. Ảnh của làng chưa tìm thấy nên xin đựơc post sau, các bác thông cảm!

2. Làng Vạc (xã Thái Học, huyện Bình Giang, tỉnh Hải Dương) là làng duy nhất ở VN (mà có thể là duy nhất trên trái đất này) có nghề làm lược chải chấy (chí). Nay nghề này đã bị mai một, nhưng làng còn giữ được rất nhiều nét xưa, như đình làng, giếng cổ, lối ngõ lát gạch nghiêng và các bà cụ lưng còng. Đặc biệt, một số gia đình vẫn duy trì nghề tổ với hình thức gia công lược thủ công rất đặc sắc.

1. Giếng làng:
Vac6-1.jpg


2. Điếm làm đồng nay thành phế tích:
Cayda4.jpg


3. Làm lược:
Vac2.jpg
 
Cách Hà Nội chừng 50km, có 2 ngôi làng rất

3. Làm lược:
Vac2.jpg

Cái lược này gọi là lược bí .Hiện nay ở Hn chắc không còn nhiều nơi bán;) vì công dụng của nó là để bắt chấy :))
Các hãng mỹ phẩm 1 phần nào góp tay bóp chết 1 nghề thủ công mang đậm tính truyền thống của người dân VN:Dam
 
Cái lược này gọi là lược bí .Hiện nay ở Hn chắc không còn nhiều nơi bán;) vì công dụng của nó là để bắt chấy :))
Các hãng mỹ phẩm 1 phần nào góp tay bóp chết 1 nghề thủ công mang đậm tính truyền thống của người dân VN:Dam

Sơn nói đúng, Hà Nội, Tp. HCM có bán chỉ là để dùng đốt cùng vàng mã trong cúng tế, ít người còn dùng chải chấy. Đặc biệt là thị trường Campuchia, Lào thì sản phẩm này của VN vẫn được tiêu thụ tốt với mục đích như trên.
 
Đình là đình Mông Phụ ( thuộc làng Mông Phụ) chứ không phải đình Đường Lâm bác ạ.
Lần đi Sơn tây vừa rồi với Jebe và Dân béo, em qua đình Tây Đằng nhưng ko được vào đình vì bác giữ đình khóa trái cửa đi vắng. Cứ thấy buồn buồn. Ngày xưa đi học, kiến trúc đình mở về 4 hướng, không làm cửa vì là nơi tập trung của cả làng, người con nào của làng cũng được hoan nghênh. Bây giờ đình làm cổng sắt, tường cao và khóa trái thế này!
 
Ảnh duối đây
picture.php

picture.php

Nhà cổ nhà bác Thành. Nhà bác Thành theo đạo Thiên Chúa, trong nhà rất nhiều ảnh Chúa và các thánh.
picture.php

picture.php

Nhà cổ nhà bác Huyến, kiến trúc đặc biệt hơn nhà khác ở chỗ nhà bác có gian tiếp khách riêng biệt, đi qua sân mới đến gian nhà ở.
picture.php

picture.php

Nhà bác Huyến cũng như nhà bác Thành có nghề làm tương và nấu rượu
picture.php
 
Đình là đình Mông Phụ ( thuộc làng Mông Phụ) chứ không phải đình Đường Lâm bác ạ.
Lần đi Sơn tây vừa rồi với Jebe và Dân béo, em qua đình Tây Đằng nhưng ko được vào đình vì bác giữ đình khóa trái cửa đi vắng. Cứ thấy buồn buồn. Ngày xưa đi học, kiến trúc đình mở về 4 hướng, không làm cửa vì là nơi tập trung của cả làng, người con nào của làng cũng được hoan nghênh. Bây giờ đình làm cổng sắt, tường cao và khóa trái thế này!
Khóa thế này là thế lào vậy? anh chưa thấy.
 
Dạ, vì muốn chụp ảnh mà ko vướng cái cửa sắt nên em thò máy qua cổng bắn tỉa.Vậy nên ko có bằng chứng đình có cổng sắt lại bị khóa trái.Bây giờ kể ra mới thấy mình dốt.Để em hỏi Jebe có chụp được phát nào thì up cho các bác vậy
 
Dạ, vì muốn chụp ảnh mà ko vướng cái cửa sắt nên em thò máy qua cổng bắn tỉa.Vậy nên ko có bằng chứng đình có cổng sắt lại bị khóa trái.Bây giờ kể ra mới thấy mình dốt.Để em hỏi Jebe có chụp được phát nào thì up cho các bác vậy
Gọi là "sơ xuất" thôi. Nhớ tìm đấy nhá. Ăn cỗ là theo thwcj đơn mà lị.
 

Hỏi Phượt

Forum statistics

Threads
59,195
Bài viết
1,174,267
Members
191,990
Latest member
Satpalda
Back
Top