Nhật Bản - Takayama Hachiman Matsuri và hành trình tìm lá thu tháng mười

Tháng 5 vừa rồi, mình vô tình đọc qua topic của bạn @naisana đi ngắm hoa anh đào đột nhiên thấy nhớ nhớ đất nước Nhật. Người ta nói đi Nhật nên ít nhất một lần đi vào lễ hội để... chen chân cho giống thiên hạ. Được @naisana chỉ đường, mình lên kế hoạch đi chơi lễ hội Hachiman Matsuri ở Takayama, được cho là 1 trong 3 lễ hội đẹp nhất của Nhật.

Mười năm trước, mình có làm một chuyến 7 ngày ở Nhật nhưng lúc đó tương đối còn... trẻ nên làm một cú 7 ngày 10 thành phố. Nay tuổi cao chức trọng, đi như trước thì bị té gẫy xương chậu là cái chắc nên hành trình được giảm phanh cho thích hợp.

Hành trình:

3/10: Bay SGN-SIN-KIX
4/10: Kyoto: đi tham quan Kyomizudera
5/10: Nara: thăm Kasuga Taisha Shrine, Todaiji
6/10: Kyoto: Philosopher's Path, Eikan-dō Zenrin-ji, Arashiyama Bamboo Forest
7/10: Hiroshima và Miyajima, về lại Kyoto
8/10: Lấy xe lửa đi Takayama rồi xe bus đi Shirakawa-go, ngủ lại ở Shirakawa-go
9-10/10: Về lại Takayama, dự Hachiman Matsuri, chiều 10/10 đi xe lửa xuống Toyama
11/10: Vượt dãy núi Alps Nhật Bản qua đường Tatayama - Kurobe Alpine Route. Về Matsumoto
12/10: Đi Kamikochi từ Matsumoto. Ngủ lại ở Kamikochi.
13/10: Từ Kamikochi về lại Toyama.
14/10: Bay TOY-HND-SIN-SGN

 

[vuxuanhung]

Re: Nhật Bản - Takayama Hachiman Matsuri và hành trình tìm lá thu tháng mười

suối đẹp quá

 

[ehviet]

Re: Nhật Bản - Takayama Hachiman Matsuri và hành trình tìm lá thu tháng mười

5g chiều, mình hăm hở ra khỏi nhà trọ. Mặc dù bầu trời vẫn còn u ám nhưng đường vẫn khô nên hy vọng là lễ hội ban đêm vẫn sẽ được thực hiện như dự kiến. Nhưng hỡi ơi, đến lúc tới gần đền thì nghe hung tin: lễ hôm nay hoàn toàn bị hủy do trời tiết xấu. Mặc dù buồn nhưng mình cũng cảm thông được, các Yatai đều luống... tuổi nên cần bảo vệ cho các đời sau.

Các Yatai được trông coi thường nhật ở tại các khu phố của mình bởi các nhóm gọi là Yatai-gumi. Họ là những người chính để bảo vệ và bảo trì các Yatai truyền lại từ thế hệ này qua thế hệ khác. Các Yatai-gumi rất tự hào về Yatai của khu mình, lễ hội là cơ hội cho khu này "nở mày, nở mặt" với khu kia nên mọi việc được làm khá là nghiêm túc. Tất cả mọi người lên đồ theo thời xưa và không khu phố nào giống khu phố nào. Bây giờ, lễ hội hôm nay bị hủy, không có gì để làm nên các Yatai-gumi hợp lại... nhậu cho đỡ buồn.

Các Yatai-gumi của Kyuhosha

Jinmatai. Chiến mã bị chôn chân trong chuồng

Hachiman trong đêm hội... không lễ hội

Trà quán

Kamininomachi

Một trong những căn nhà kho của Yatai

 

[ehviet]

Re: Nhật Bản - Takayama Hachiman Matsuri và hành trình tìm lá thu tháng mười

Buồn vì lễ hội bị hủy, mình lê chân về hostel, ngày mai sẽ là ngày mới, hy vọng thời tiết sẽ khá hơn. Cảnh Takayama vào ban đêm

 

[ehviet]

Re: Nhật Bản - Takayama Hachiman Matsuri và hành trình tìm lá thu tháng mười

Hachiman Matsuri được tổ chức vào 2 ngày (9 và 10 tháng 10) hàng năm. Trong 2 ngày đó ngoại trừ lễ hội ban đêm (night festival bị hủy tối qua) chỉ làm một lần trong suốt thời kỳ của lễ hội ra thì còn 2 hoạt động nữa: Diễn hành Gojinko và buổi diễn múa rối Karakuri. Gojinko và Karakuri thì sẽ diễn ra 2 lần mỗi ngày.

Sáng nay thức giấc, việc đầu tiên mình làm là vén màn xem thời tiết. Mây nhẹ, mặt trời thẹn thò ló mặt trên cao, chạy mình xuống khu tiếp tân, bảng báo tin dán một tờ giấy to tướng "Festival is ON!" (Lễ Hội Khai Mạc). Theo như thường lệ thì các Yatai sẽ được trưng bày ở đền Hachiman trên đường Omotesando. Không muốn mất dịp may, mình đi như bay lên đền Hachiman.

Nắng lên, Takayama hình như duyên hơn

Các lồng đèn cũng lung linh hơn

Các kho Yatai giờ chỉ còn lá phướn tượng trưng, Yatai đã rời kho...

Hàng quán, khu phố phía Nam vắng vẻ đến lạ thường cho thành phố đang chứa hơn 50 ngàn du khách

Ngay cả phố ăn dọc con kênh hôm qua đen kịt khách hôm nay cũng lèo tèo..

 

[ehviet]

Re: Nhật Bản - Takayama Hachiman Matsuri và hành trình tìm lá thu tháng mười

Vừa quẹo qua đường Omotesando, mắt mình chói lòa. Một dãy xe Yatai mà mỗi năm chỉ được chiêm ngưỡng một lần và cũng là mục đích chuyến đi của mình đang ngay trước mắt. Các Yatai là niềm tự hào của từng khu phố và sự cạnh tranh của từng khu một với nhau. Vào thời kỳ Edo, các nhà giàu của từng khu phố đã đổ rất nhiều tiền để "nâng cấp" các Yatai trong khu phố của mình. Mỗi Yatai được trang trí bằng sơn mài, rèm cửa, chặm khắc trên gỗ và vàng. Trên một số Yatai còn có những con múa rối nên các Yatai tuy nhìn khá mảnh mai nhưng cấu trúc của chúng khá là vững để có thể chịu được trọng lượng của các tay múa rối. Chiếc Hoteitai có tới 36 sợi giây để chỉ huy những con rối và cần đến 8-9 người để thực hiện một màn múa rối ngay trong xe. Mỗi Yatai là một tác phẩm nghệ thuật và được liệt vào cấp tài sản văn hóa đặc biệt của nước Nhật.

Chiếc Yatai đầu đàn: Kaguratai, làm từ năm 1602 đến 1649

Nóc của Ho'otai

Tượng gỗ trên Gyojintai

Hojutai: trên nóc là thân con rùa nhưng đầu lại là người và đuôi thì lại là đuôi chim. Thời xưa, không mấy người trên vùng Takayama thấy được con rùa thật như thế nào. Họ chỉ thấy được cái mai rùa rồi từ đó... phóng đại ra

Người đi xem hội đông như nêm

Kaguratai (năm 1602), Hojutai (1818), Homeitai (~)

 

[ehviet]

Re: Nhật Bản - Takayama Hachiman Matsuri và hành trình tìm lá thu tháng mười

Yatai-gumi của Homeitai: Homeitai là một trong các Yatai đẹp nhất, ít nhất thì cũng không Yatai nào có bánh xe đẹp hơn

Mỗi xe đều có cách khác nhau để.. câu khách tới xe của mình. Homeitai có nguyên dàn sáo nhạc cổ truyền trên xe.

Thiên mã của Jinmatai (1816) đã được tung vó

Các Yatai-gumi của Gyojintai (1875)

Ngay cả người Takayama cũng hiếm khi được nhìn thấy các Yatai nên có dịp là cũng vào

 

[ehviet]

Re: Nhật Bản - Takayama Hachiman Matsuri và hành trình tìm lá thu tháng mười

Sennintai (1718): Một trong số Yatai vẫn còn kiểu mái vòm cung cổ

Vùng Hida nỗi tiếng về điêu khắc gổ và các nghệ nhân ở Takayama là những người giỏi nhất

Các Yatai thường được đặt tên theo con linh vật trên nóc xe

Hoạ tiết trên Kaguratai

Chi tiết bánh xe Homeitai: cái bánh xe này có bác Nhật kiên nhẫn giải thích cho mình cả 5 phút bằng tiếng... Nhật. Mình thì ngoại trừ "Arigato-gozaimashu" thì cóc biết gì hơn. Chắc hẳn cái bánh xe này cũng phải có bề dày lịch sử không thua... cái bảo tàng nước mình

 

[ehviet]

Re: Nhật Bản - Takayama Hachiman Matsuri và hành trình tìm lá thu tháng mười

Đến 1g chiều, buổi trình diễn múa rối Karakuri được diễn ra trong sân trường của đền Hachiman. Chiếc Yatai Hoteitai là sân khấu cho buỗi trình diễn sắc sảo này, kèm theo giàn nhạc cổ truyền. Các con rối gồm nhà sư Hotei và hai em bé: một trai một gái. Cao trào của buổi diễn là khi, các em bé nhảy lên và đánh đu trên các xà ngang rồi lộn vòng trên không trung trước khi hạ ngay... trên vai nhà sư Hotei. Một thông điệp từ tay nhà sư được hiện ra: "Đừng phô trương kiến ​​thức và đức hạnh nhưng hãy chia sẻ nó với mọi người". Để điều kiển các con rối cần 8 người lớn núp trong xe Hoteitai với 36 sợi giây. Để chỉ huy những pha nhào lộn trên không đòi hỏi một tài năng và sự khéo léo đáng phục.

Buổi trình diễn Karakuri là một trong những sự kiện được trông đợi nhiều nhất trong lễ hội Takayama với người Nhật và sân chật cứng người. Muốn có chổ tốt để xem thì phải đến trước cả nửa tiếng trước buổi diễn, mình đến chỉ trước có 10 phút nên thấy đầu người nhiều hơn hết. May mà có cái ống kính 400mm nên cũng tạm gọi là tham dự buổi diễn được. Đáng tiếc là các điểm chi tiết của buổi diễn thì ngu như mình thì chẳng hy vọng cảm nhận được gì nhiều nhưng cứ thấy các bạn Nhật cứ "ù" với "à" là mình biết là chắc phải hay lắm lắm. Ít nhất cái vụ nhào lộn trên không và rớt xuống đúng chổ chính xác là mình đã phục lăn rồi.

Nhà sư Hotei và em bé trai

Bé gái đang đánh đu

Các khán giả Nhật chăm chú theo dõi từng cử động của các con rối

Một em đã leo lên được vai nhà sư

Mãn tuồng các người múa rối đang dọn dẹp. Cái chổ bé tí vậy mà lúc xong có đến 8-9 người đứng lên chào khán giả

 

[ehviet]

Re: Nhật Bản - Takayama Hachiman Matsuri và hành trình tìm lá thu tháng mười

Theo thường lệ thì các Yatai sẽ được trưng bày đến 4g chiều ngày 10/10 rồi mới trở về lại kho đóng cửa chờ tới năm sau nhưng tầm 2g chiều thì đột nhiên một đám mây đen vượt rặng núi kéo tới. Phòng các Yatai bị mưa, các Yatai-gumi lục đục dọn dẹp để đem Yatai về lại khu mình. Vì năm nay buổi diễn hành của Yatai vào đêm bị hủy nên lúc các Yatai được dời đi mọi người đều háo hức như một mini diễn hành vậy.

Mỗi Yatai đều có cách lôi cuốn sự chú ý của quan khách. Món thông thường nhất là một giàn nhạc cổ truyền vắt vẻo trên chiếc Yatai tiêu khiển cho khách tham quan. Chiếc Kyuhosha dùng các em bé ca hát, các em hát không những không hay mà còn lạc điệu nữa cơ nhưng ôi duyên ơi là duyên. Đến giờ này bài "Oiiiiiiiiiiiiiiiiii-chiiiiiiii gaaaaaaaaaaaaaaaa..." vẫn vang vọng trong trí nhớ của mình. Dùng sở đoản của mình để che lấp sở trường của người khác, chiêu này quả nhiên là tuyệt.

Homeitai là khu xôm tụ nhất, trước khi rời chổ còn mang nguyên dàn sáo cổ truyền ra chào khách

Vòng rào xung quanh các xe đã được tháo gở, các cô ngọc nữ vội vả về đền chuẩn bị cho buổi diễn hành Gojinko

Kimpotai đang trên đường về

Tới những khúc quanh hay phải quẹo, các Yatai được nâng lên một đầu và một bánh xe nhỏ, dấu ở dưới gầm, được gạt xuống...

Các Yatai-gumi hùa vào đẩy xe quay đầu đúng vào hướng theo hiệu lệnh của một Yatai-gumi đầu đàn, sau đó bánh xe nhỏ được rút lên... cho tới khúc quanh sau đó.

Những chiếc nhẹ và dù là 2 bánh cũng hạ thêm chiếc thứ ba ở các khúc quanh, không có chuyện "làm... đại đi"

Gyojintai đang trên đường hồi...cung

Chiếc Kyuhosha này được biệt danh là "Chí Phèo". Vì nhẹ hơn các chiếc Yatai khác nên thuở còn... trẻ ưa chơi trò húc các Yatai của các khu khác

Về tới kho, các Yatai được trưng bày đến 4g chiều, sau đó các cánh cửa kho sẽ được khép lại, các Yatai-gumi sẽ trông coi và đợi cho đến mùa lễ hội năm sau và chúng ta lại có dịp chiêm ngưỡng những tuyệt tác này. Lễ hội vào mùa xuân (14-15/04) sẽ có những Yatai khác, mình sẽ tìm cách về lại Takayama vào dịp ấy.

 

[ehviet]

Re: Nhật Bản - Takayama Hachiman Matsuri và hành trình tìm lá thu tháng mười

Takayama Hachiman Matsuri - Gojinko Procession

Một trong những phần tất yếu của các lễ hội Shinto ở Nhật là phần diễn hành Mikoshi (đền thờ di động của các đền). Trong các ngày lễ, chiếc Mikoshi sẽ được khiêng ra khỏi đền để cho các vị thần được đi chơi (cả năm ngồi ở một chổ ban hết phép này tới phép kia, có lúc cũng phải cho các vị thần nghỉ ngơi và đi... phượt chứ). Mikoshi ở đền Hachiman tên là Gojinko cho nên buổi diễn hành được gọi là "Gojinko Procession".

Theo tục lệ thì Gojinko sẽ được mang ra khỏi đền Hachiman vào sáng 9/10 đi vòng vòng Takayama rồi được trú lại ở một đền tạm ở trong một trong những khu phố. Chiều ngày hôm sau (10/10) thì chiếc Gojinko sẽ được mang về lại đền Hachiman. Năm nay vì ngày 9 bị mưa nên thần Hachiman-sana bị mất một ngày đi chơi, sáng mùng 10 ngài được cáng ra phố, trưa ở đền tạm rồi chiều về lại Hachiman, tất cả được làm cấp tốc trong vòng 1 ngày. Đoàn diễn hành gồm nhiều thành phần: lân, sáo, kim đồng, ngọc nữ, v.v. Tất cả có nhiệm vụ làm sạch và tẩy rửa cái xấu của các con đường cho Gojinko ở đoạn hậu đi qua.

Đi đầu đoàn là đội múa lân

Sau đó là xe trống của đền

Dàn nhạc Toreiraku gồm chiêng cồng theo sau

Chú bé này ngắm các Yatai nhưng cũng không quên nhiệm vụ, đi ngang tai mình đánh một cái "boooinggggggg", xíu nữa làm mình bị điếc.

Theo ngay chân là các Yatai-gumi với xe kéo tượng trưng cho các Yatai