[Tổng hợp] ROME - Thành đô vĩnh hằng

"Thành đô vĩnh hằng" (Eternal City) là tên mà người ta dành riêng gọi thành Rome. Cũng không có gì là quá, khi thành phố hùng vĩ này đã là Kinh đô của La Mã trong suốt 500 năm Cộng hòa, 400 năm Đế quốc, và là Kinh đô của Giáo hội lớn nhất trên thế giới cho đến tận ngày nay.

Đã từng đến thăm Rome, cũng chỉ trong ba ngày, quá ngắn cho một thành phố nổi tiếng đến thế, nhưng cũng muốn viết chút gì cho Rome, dù biết rằng viết về Rome thì cả chục cuốn sách cũng không đủ, và tìm trên mạng về Rome thì cũng vô thiên lủng.

 

[choè]

Tớ thêm vào tí hình ảnh minh họa với bác Chitto

Kiến trúc Gô tích (Gothic) bắt nguồn từ nước Pháp. Một ông cụ người Đức mà em quen thì nói là nó bắt đầu từ Paris (thời đó chắc chưa có tên Paris như bây gi&#7901. Khái niệm Gothic không có trong hội họa và điêu khắc, hoặc không được làm rõ. Nhưng kiến trúc Gothic thì là một trong những kiến trúc vĩ đại nhất trong lịch sử châu Âu.

Khó có thể lý giải tại sao Gothic lại không chạm đến Roma, khi mà suốt 3 thế kỷ, nó là mốt thời thượng và thịnh hành của cả châu Âu. Cả Roma chỉ có một nhà thờ Gothic, nhưng không rõ rệt, và phía bên ngoài, vẫn mang dấu ấn của kiến trúc Phục Hưng thời mở đầu.

Vào thế kỷ thứ 10-12, ngoài phía đông Địa Trung Hải thuộc đế chế Byzanz, Châu Âu không còn là một hai đại vương quốc nữa, mà trong quá trình phân chia thành các quốc gia dưới quyền bảo hộ của giáo hoàng. Đó là những quốc gia còn non trẻ, và những hoàng đế, mà mối quan hệ với Roma thần thánh, có thể tạm gọi là mối quan hệ ông chuộc bà chằng.

Các vị vua trước khi lên ngôi sẽ được nhà thờ Roma ban lễ thánh và trao vương miện, ngầm ý rằng đó là sự lựa chọn của chúa, và được sự hậu thuẫn của Roma. Cả nhà thờ và tầng lớp thống trị đều dựa dẫm vào nhau , một phía là lợi dụng tiềm lực quân sự của các quốc gia mình bảo hộ, một phía lợi dụng hơi hướng giáo hoàng để dễ bề mị dân và đàn áp.

Nhà thờ, từ thế kỷ 6-7 cho đến thế kỷ 17, chiếm vị trí trung tâm trong cuộc sống của người dân châu Âu. Việc xây dựng các nhà thờ, bên cạnh xây thành đắp luỹ làm pháo đài, là nhiệm vụ chính của vua chúa thời bấy giờ. Nhà thờ giống như bộ mặt của quốc gia, là nơi sinh hoạt chính của cộng đồng dân cư , là nơi diễn ra những buổi lễ long trọng nhất, là nơi vua chúa trưng bày sự giàu có cũng như tầm vóc của mình. Và Gothic- với những đỉnh cao chót vót, những khắc họa tinh xảo, đối xứng, những bức tường, vòm cửa, những cột trụ vượt ngoài sức tưởng tượng của con người, đã đáp ứng được tất cả những yêu cầu đó.

Gothic- kiến trúc vua chúa. Từ thủa Gothic sơ khai cho đến đỉnh cao Gothic, là sự tăng dần độ xa hoa trong điêu khắc và chiều cao của mái. Và đằng sau mỗi tòa tháp, mỗi cột trụ, là máu của hàng ngàn người. Một nhà thờ với độ cao 100m, kéo dài trong khoảng 3-5 thế kỷ, và sẽ lấy đi mạng sống của ít nhất 1000 người. Thời ấy, với xà gỗ và thang, những công cụ thô sơ, hàng ngàn công nhân phải làm việc ngày đêm mới có thể hoàn thành được những nhà thờ cao đến vậy.

Những đặc điểm chung của nhà thờ Gothic :
- Bên trong thường tối, phải thắp đèn, do kính cửa sổ là những bức họa màu sặc sỡ kể lại chuyện trong Tân ước và Cựu Ước.
Bên trong nhà thờ Milano, máy ảnh dởm các bạn thông cảm
Cột trụ và cửa sổ:

Kính màu trên cửa sổ:

-Trần rất đặc trưng, khó miêu tả, và cũng không có ảnh ở đây. Lúc nào rỗi rãi kể chuyện mấy nhà thờ Gothic ở Đức trong topic khác tớ đưa ảnh sau.

-Bên ngoài thì xa hoa hoành tráng, rất nhiều hình khắc: (Doumo của Florence) :

Cửa sổ tròn trên cao, khắc theo hình cánh hoa. Phía dưới là tượng điêu khắc. Tớ lấy hình Doumo Florence vì Florence là thủy tổ của điêu khắc.

 

[choè]

Vừa post xong thấy bài bác Chitto, hoành tráng quá

Đây là kiến trúc La Mã cổ đại các bạn nhé. Không lại bảo chỉ nói suông

Đấu trường La Mã Colosseo, phía dưới mấy cái hào là nơi người với thú giao tranh. Một thú vui man rợ của các bạn:

Ảnh chụp ở Forum Romanum:
Roma phế tích :

Đền thờ thánh nữ- nhìn qua có đứa dám bảo giống mấy nhà sản xuất gạch ở VN

Và Roma tàn tích - chụp từ Palatino nhìn xuống dưới Forum :

​

Hồ Nero:
Mấy cái cột xếp hàng ngang ngày xưa là cột trụ chống lên mấy cái gốc cũng xếp thẳng hàng ở đó ạ :

​

Một phần của cung điện Nero:

 

[Chitto]

Tiếp tục lược sử Công giáo (vì nó gắn chặt với Roma)
____________________________________

Sau khi có được Lãnh địa Giáo hoàng, với quyền lực cả về Tinh thần và Thế tục (Thần quyền và Thế quyền: quyền Giáo Trưởng và quyền làm Vua), và tuyên bố Thần quyền cao hơn Thế quyền, các Giáo hoàng nhiều lần xung đột với Hoàng đế của Đế quốc La Mã thần thánh.

1054: Giáo hoàng đòi quyền Tối thượng trên Thiên Chúa giáo, nên xảy ra Đại Ly giáo (Great Schism), Giáo hoàng Roma và Thượng phụ Constantinople rút phép thông công của nhau. Thiên Chúa giáo chính thức chia đôi: Công giáo La Mã ở phương Tây, Chính Thống giáo ở phương.

1095: Giáo hoàng Roma phát động Thập tự Chinh (Crusades) đi lấy lại Thánh địa Jerusalem.

1204: Quân Thập tự chinh chiếm được Constantinople, các Giáo hoàng thỏa được cái hận xưa kia bị Byzance cai trị, lúc này Thượng phụ Constantinople lại ở dưới quyền Giáo hoàng. 57 năm sau Thập tự chinh mới rút khỏi Constantinople.

1232: Chính thức thành lập Tòa án Dị giáo (Inquisition), một Cơ quan tàn bạo, khủng khiếp nhất trong lịch sử. Trong suốt 600 năm tồn tại, Tòa án Dị giáo đã thiêu sống 5 triệu phụ nữ, tàn sát 50 triệu người ở châu Mĩ, và cả chục triệu người khác trong các nhà tù.

Từ đây, quyền lực của Giáo hoàng ngày càng bành trướng, các Giáo hoàng dần rời xa yếu tố tinh thần, mà sa vào thế tục. Roma cũng được xây dựng huy hoàng, với vô số nhà thờ, của cải mang tập trung.

Lúc này các Giáo hoàng vẫn ở tại Cung điện Lateran.

 

[Chitto]

1305: Nước Pháp hùng mạnh đã bắt giáo hoàng về Avignon nằm trên đất Pháp, Roma vô chủ.

1378: Giáo hoàng trở về Roma, thấy Cung điện Lateran đổ nát quá, mới chính thức đổi sang Vatican.

Thế kỉ 15 - 16, thuộc địa Châu Mĩ được khai thác. Vàng từ châu Mĩ đã được dát lên rất nhiều nhà thờ ở Roma. Các giáo hoàng càng ăn chơi suy đồi. Roma xa xỉ cực độ. Cái mũ miện ba tầng đính ngọc trở thành biểu tượng của Vatican, có thể thấy trên hầu hết các công trình của thời kì này ở khắp Roma.

1529: Trước sự suy đồi của Roma, Luther viết 95 điều phản kháng, từ đó hình thành Tin Lành, tách khỏi Công giáo. Tòa án Dị giáo lại tàn sát vô số người Tin Lành.

Các giáo hoàng cũng dần phải cải cách. Roma phục hưng, Đại giáo đường St. Peter được xây dựng, nhiều công trình đẹp khác được làm trong thời kì này.

1870: Nước Italia thống nhất được thành lập. Lãnh địa Giáo hoàng bị xóa bỏ, Roma (Rome) thuộc Italia, các giáo hoàng thành "người tù Vatican"

1908: Văn phòng thánh - lãnh đạo Tòa án Dị giáo khủng khiếp - được chuyển thành Bộ Giáo lý và Truyền bá Đức tin.



Đăng quang của Giáo hoàng năm 1939. Sau năm 1963 không còn những lễ thế này nữa vì quá xa hoa tốn kém và hình thức

 

[Chitto]

Những công trình, di tích tiêu biểu chính ở Roma gồm:

Nhà thờ (Basilica)
Rome có đến gần 900 cái nhà thờ, chỗ nào cũng có, phố nào cũng giáp ít nhất một nhà thờ. Nhiều lúc không để ý là không biết ở đó có nhà thờ, chỉ đến lúc nhìn lên nóc thấy cây thập giá thì mới nhận ra. Nhà thờ đa phần bên ngoài khá bình thường, tường đá, gạch không trang trí. Có chăng là mặt tiền được dựng lại đẹp hơn cạnh bên, nhưng không so sánh được với các nhà thờ Gothic.

Quan trọng nhất trong các nhà thờ là 4 Giáo trưởng Thánh đường, theo thứ tự là
1. Nhà thờ St. John Lateran - Thánh đường Giáo trưởng Roma.
2. Nhà thờ St. Peter - Thánh đường Giáo trưởng Constantinople
3. Nhà thờ Santa Maria Maggiore - Thánh đường Giáo trưởng Antiorch.
4. Nhà thờ St. John Outside the Walls - Thánh đường Giáo trưởng Alexandria
Đúng ra còn nhà thờ Giáo trưởng Jerusalem, nhưng bé và ít người nói đến.

Các nhà thờ Santa Maria là thờ Đức Mẹ Mary, còn các nhà thờ khác thì vô thiên lủng, mang tên tất cả các vị thánh tông đồ: Peter, Paul, John, Mathew,....

Di tích La Mã cổ
Tập trung chủ yếu ở khu đấu trường Colloseum và Forum, trường đua Maximus, rải rác đến pháo đài Angelo, nhà tắm Deoclietian, Pantheon

Quảng trường (Piazza)
Rất nhiều quảng trường đẹp, hầu hết là từ thời Phục hưng như St. Peter, Nanova, Popolo, Republica, Venezia, Spanish... Quảng trường thường có những cột của Ai Cập (Obelisk), đài phun nước (Fontana), trong đó nổi tiếng nhất là đài phun nước Trevi (Fontana di Trevi)

Cung điện, bảo tàng (Palazzo, Museo)
Nổi tiếng nhất tất nhiên là tòa La Mã Hoàng cung - Tòa thánh Vatican, ngoài ra các tòa lâu đài, bảo tàng khác cũng rất nhiều

Các vườn
Trong khu vực Roma có nhiều vườn đẹp, nằm rải rác cùng với các khu di tích hoặc trong các tòa nhà

......
Và những cái khác

 

[Chitto]

Termini railway station

Cuối mùa du lịch, Rome vẫn đông khách lắm. Hình như nơi này lúc nào cũng đông.

Chuyến bay đổ đám người xuống một sân bay nhỏ (tên là gì chả nhớ nữa) trong cái nắng chang chang. Nơi này gần Địa Trung Hải, khí hậu đại dương dễ chịu. Chuyến xe bus đưa vào trung tâm Rome chờ sẵn, với giá hình như là 10 euro một người.

Ngồi trên xe, nhìn cảnh từ ngoài vào trong Rome mà thoáng lặng vì thấy sao giống Việt Nam mình quá. Những dãy nhà tập thể năm tầng xếp đều đều, quần áo phơi đầy. Hàng rào ngăn cách khu nhà với xa lộ treo đầy những lốp xe, ván gỗ, đồ chơi cũ, xe đạp hỏng. Tiếng hò hét của một lũ choai choai xa xa, tiếng còi xe í ới ở gần, tiếng người nói bằng đủ các thứ tiếng ngay sát bên tai.

Rồi cũng đến cửa ga Termini, ga lớn nhất Rome. Trái với suy nghĩ về một nhà ga cổ kính đẹp đẽ như Amsterdam, Brussel, ga Termini hiện ra giống như những nhà ga bình thường nhất, chỉ có điều to hơn thôi. Mới được xây dựng lại nên ga trông chỉ toàn những nét ngang và dọc, kính và ximăng.

Bước vào bên trong (để tìm information office) mới thấy một nét dễ chịu, khi trần ga làm uốn hình sóng. Chỉ có thế thôi.

​

 

[Chitto]

Lockers in station

Sau tôi mới biết thêm một điều nữa về ga Termini cũng như một số ga khác ở Italia. Đó là hệ thống Tủ gửi đồ (Locker) ở ga khá lớn nhưng không hoạt động.

Thông thường ở một số ga lớn đông khách, những locker giúp khách gửi túi vào trong, với giá 1 - 2E cho 24h, rất tiện lợi. Nếu bạn chỉ định đi dạo thành phố trong ngày, hoặc đến sớm quá chưa vào khách sạn được, hoặc chuyến tàu rời đi quá muộn (tàu đêm) trong khi bạn phải ra khỏi khách sạn từ 12 giờ, khi đó bạn chỉ cần đến ga, bỏ đồ vào 1 ngăn tủ, bỏ 1E, khóa lại và cầm chìa khóa đi, đi chơi thoải mái.

Ở ga Termini cũng có nhiều locker, nhưng khi tớ đến, đều không có chìa khóa. Và muốn gửi đồ, bạn phải gửi dịch vụ, với giá 3e cho một túi, lấy vé như gửi xe máy. Đếm túi trả tiền, kể cả túi ngủ cũng thế, hai người 4 túi là 12e, trong khi nếu dùng locker chỉ cần 2e là thoải mái !

Tớ không biết họ không cho khách sử dụng hệ thống locker là do muốn kiếm tiền dịch vụ, hay do tệ nạn ăn cắp ở Rome mạnh quá, kẻ gian dễ dàng mở được khóa locker nên họ không dùng nữa ???

 

[Chitto]

Baths Deoclatian

Ngay trước cửa ga Termini, nhìn sang bên phải sẽ là di tích của bức tường cổ thời La Mã, nhìn thẳng là một quảng trường rộng, rải rác bồn cây, bục gạch, và thùng đựng rác. Xa hơn nữa, sau đám cây lùm lùm là một khu di tích cũng nổi tiếng là Nhà tắm La Mã cổ (Bath). Đó là khu nhà tắm công cộng to nhất thời La Mã, nghe nói nay thành bảo tàng rồi, với nhiều hiện vật đẹp, chỉ có điều không được tắm ở đấy nữa thôi.

Thời La Mã, nhà tắm công cộng là một văn hóa đặc sắc, nơi các "công dân" đến để thư giãn, nghỉ ngơi, và cả trao đổi, bàn bạc, trò chuyện, do đó được làm rất đẹp (lại nhớ đến kiểu nhà ga tàu điện ngầm ở Nga rất đẹp). Nhà tắm công cộng còn là nơi chung đụng rất thoáng, nên vớ vẩn truyền bệnh cho nhau cũng nhiều.

Nói thế, nhưng tớ cũng không có cơ hội đến thăm được cái nhà tắm to nhất Roma đấy. Bên cạnh bây giờ lại là một nhà thờ thì phải. À mà chỗ nào ở Rome chả có nhà thờ...

Đường phố tiếng Ý là Via, toàn là chữ Via. Theo hướng dẫn của bản đồ, đi dọc theo một con phố khá rộng. Phố dốc lên trên, rồi lại thoai thoải đổ xuống giữa những dãy nhà bốn năm tầng. Có thể tưởng tượng rằng xưa kia đây là những triền đồi thấp, nay dù sau hàng nghìn năm, đồi đất đã được san dần, nhưng vẫn không bằng phẳng.

 

[Chitto]

church



Một nhà thờ nhỏ nhìn thấy bên cạnh một phố đông, có mặt tiền thời Phục hưng trang nhã. Những nhà thờ nhỏ là một nét riêng của Roma.

Tại các thành phố châu Âu khác, nhà thờ thường là một công trình lớn, nằm ở vị trí rộng rãi, có không gian, dễ dàng nhận thấy. Còn ở đây, nhà thờ nằm lẫn vào các khu nhà khác, đôi khi lầm tưởng là nhà thường. Cũng chẳng cần một cái sân, một mặt tiền gì cả. Tức là cũng một kiểu nhà thờ của "khu phố".

Bỗng nhiên nhớ đến những ngôi "chùa làng" giữa lòng Hà Nội, cũng cả trăm ngôi chùa cũng nhỏ, cũng ẩn sâu vào trong lòng phố, đến nỗi nhiều người đi qua mà không biết nơi đó có chùa. Bởi xưa kia là đất làng, mỗi làng một chùa, nay làng lên phố, chùa bỗng nhỏ nhoi lọt thỏm.

Phải chăng Roma xưa kia mỗi khu phố, mỗi gia tộc cũng phải dựng một nhà thờ cho mình, để đến bây giờ mới nhiều thế?

Bỏ qua sự khác biệt văn hóa và tôn giáo, cái phong cách ấy lại một lần nữa khiến tớ cảm thấy nó rất gần gũi với Việt Nam.

 

[Chitto]

Con đường đi tiếp, chạy qua một quảng trường nhỏ liền với một nhà thờ ngay bên cạnh đường. Giữa quảng trường có dựng một cây cột thẳng đứng lên trời, cây cột trong các đền thờ của người Ai Cập, được mang về dựng ở đây, trên đỉnh có hình thập giá.

Những người La Mã khi xâm chiếm Ai Cập (câu chuyện Ceasar và nữ hoàng Cleopatre) đã lấy đi những cây cột Obelisk vốn trang trí cho các lăng mộ Pharaoh, hoặc đền đài cung điện. Những cây cột nặng cả chục tấn được mang vượt Địa Trung Hải về dựng tại Roma, như là biểu tượng chinh phục các vùng đất của các hoàng đế.

Thấy cây cột đó, tớ nghĩ rằng đây là mặt trước của nhà thờ, và ngạc nhiên vì mặt tiền kì lạ của nhà thờ này, chỉ có hai cửa nhỏ hai bên ??? Sau mới biết mình nhầm vì đây là mặt sau chứ không phải mặt trước.

​