Liên Nghĩa - Nam Ban đến bãi hoang hòn Hồng

[diengiadung]

Rời thác Pongour, bọn mình trở ra QL20 rẽ phải hướng về Đại Ninh, tại đây sẽ có đường rẽ đi Tà Hine, Da Kra, qua đèo Đại Ninh để đi Bắc Bình - Phan Lâm - Phan Sơn rồi đến Lương Sơn. Chắc chắn là đoạn này cũng sẽ quạnh vắng như bao con đèo vắt ngang dẫn từ miền núi ra biển như QL55, QL28... mà mọi lần mình đã đi.

Trở ra QL20, hướng về Đại Ninh:

Trong web "Hội đập lớn và phát triển nguồn nước VN" có nhắc về thủy điện Đại Ninh, mình tóm lược lại như sau:
Hồ thủy điện Đại Ninh nằm ở xã Ninh Gia, huyện Đức Trọng (Lâm Đồng) có diện tích khoảng 4.000 ha, cao trình nước lúc đạt đỉnh tới 879,5 m³, cách Đà Lạt chừng 50 km theo đường đi thị trấn Bảo Lộc.

Qua cầu, cây cầu cũng mang tên Đại Ninh:

Dự án Thủy điện Đại Ninh thuộc hệ thống bậc thang của sông Đồng Nai, nằm trên sông Đa Nhim, cách TP HCM 260 km, công trình đầu mối nằm trên địa phận xã Phan Lâm, huyện Bắc Bình, Bình Thuận. Được khởi công từ ngày 10/5/2003, thủy điện Đại Ninh là một công trình vừa cấp phát điện cho hệ thống điện phía nam và dẫn nước từ lưu vực sông Đồng Nai về cho Bình Thuận.

Qua cầu vài kilomét thì gặp nhánh rẽ, tuy nhiên đây là nhánh vào đập. Còn đường đi Tà Hine chưa đến đâu:

Trường Trung học Cơ sở Ninh Gia:

Kết nối nguồn nước giữa sông Đa Nhim và sông Đa Queyon (điều này làm đảo lộn hệ sinh thái tự nhiên), hồ chứa nước thủy điện Đại Ninh rộng 2.000 ha được hình thành qua hai đập chính cao gần 60 mét, 4 đập phụ, hai đập tràn sự cố và một kênh nối thông giữa hai hồ, dẫn nước từ sông Đồng Nai thuộc tỉnh Lâm Đồng tạo thành hồ chứa với tổng dung tích 320 triệu m³ nước, ở cao trình khoảng 640 mét thuộc địa phận huyện Đức Trọng (Lâm Đồng), cách thành phố Đà Lạt khỏang 40 km.

Bầu trời như bạn thấy: đầy mây mù nhưng vẫn nắng, không mưa:

Nước từ hồ chứa Đa Nhim và Đa Queyon sẽ được dẫn về Nhà máy Thủy điện Đại Ninh qua một đường hầm áp lực dài 11,2 km xuyên trong lòng núi và đường ống thép áp lực dài 1,8 km, đường kính 3,2 mét, với lưu lượng nước thiết kế qua tất cả các tua bin là 55 m³/giây phục vụ cho hai tổ máy phát điện tổng công suất lắp đặt là 300 MW (mỗi tổ máy 150 MW), cung cấp sản lượng điện hàng năm 1,2 tỷ kWh.

 

[diengiadung]

Gặp một ngã 3 lớn hơn, mình tấp lại hỏi người ven đường cho chắc ăn - Qủa đúng là đường đi Lương Sơn.
Bọn mình rẽ trái vào đó...

Nhà máy Thủy điện Đại Ninh vận hành, ngoài việc bổ sung nguồn điện cho lưới điện quốc gia, nước xả từ thủy điện Ðại Ninh còn là nguồn năng lượng phục vụ cho thủy điện Bắc Bình với công suất khỏang 33 MW trong tương lai và cung cấp luợng nước đáng kể cứu cho hàng chục ngàn ha đất nông nghiệp có nguy cơ sa mạc hóa ở huyện Bắc Bình và Bắc thành phố Phan Thiết (Bình Thuận).

... và trực chỉ hướng ngã 3 Tà Hine - Ninh Loan. Đường nhỏ nhưng khúc này rất tốt khiến bọn mình phấn chấn...
Nhưng lầm to!

Nước sau thủy điện Ðại Ninh và thủy điện Bắc Bình đổ ra suối Mác Tin, nhập cùng dòng sông Ða Ka Chu (Ta Mai) ở thượng nguồn sông Lũy, rồi xuôi về biển. Ðể tận dụng nguồn nước này, cuối tháng 5-2006, Nông nghiệp và Phát triển nông thôn có quyết định phê duyệt điều chỉnh báo cáo nghiên cứu khả thi dự án tưới Phan Rí - Phan Thiết giai đoạn một...

Chạy một đỗi thì thấy bờ đê phía trái đường, triền đê trồng cỏ thành ô ca rô khá đẹp:

Nhiệm vụ của dự án (giai đoạn một) là cấp nước tưới cho 15.700 ha đất canh tác thuộc đồng bằng Phan Rí, cấp nước phục vụ dân sinh và cải tạo môi trường trong khu vực.

Trên đê là đường, có cổng chắn cấm vào. Đây là hồ thủy lợi Đại Ninh:

Hồ rộng, chụp đẹp nếu có trình độ và gặp đúng thời cơ, vị trí tốt (đây là ảnh trên mạng):

Bắc Bình là vùng khô hạn nhất tỉnh. Cuối tháng 12-2005, tỉnh Bình Thuận đã khảo sát xây dựng đập dâng nước Bắc Bình (dài 140 m, mặt đập rộng 1,5 mét) tại thôn 3, xã Phan Sơn, nhằm ngăn dòng sông Lũy, chảy qua tuyến kênh đào dài 14 km dẫn nguồn nước xả sau thủy điện Đại Ninh về hồ chứa Cà Giây.

Còn 'nửa kia' chỉ tranh thủ vào và bấm vài phát nên chỉ được thế này thôi, hi hi...:

 

[diengiadung]

Còn mình vẫn tít phía trên đường, đang 'bốc phét':

Khi tổ máy thứ nhất của thủy điện Ðại Ninh hoạt động, công trình này sẽ tiếp nguồn nước có lưu lượng nước từ 8 đến 12 m³/giây để đưa về hồ Cà Giây, nâng năng lực tưới của hồ lên khỏang 8.000 ha, gấp 2 lần năng lực thiết kế.
Cùng với tiến trình xây dựng đập đầu mối sông Lũy đưa nước về hồ Cà Giây, ngành thủy lợi tỉnh Bình Thuận cũng đã khảo sát và nâng cao đập 812 ở hạ lưu sông Lũy từ 1,4 m lên 2,4 m và mở rộng từ 1 lên 3 cửa cống tưới tải nước về cho kênh Úy Thay với lưu lượng nước qua mỗi cống 3 m³/giây.

Nghỉ chân ít phút rồi lại đi, đường vẫn rất ok khiến lòng mình nhẹ nhõm:

Nhưng đến cầu Đakra (Km3+795.6) là bắt đầu 'thấy ghê':

Ðồng thời, hệ thống cống sẽ đưa nước từ đập 812 về tưới cho khoảng 2.000 ha ruộng “ăn” nước trời thuộc xã Lương Sơn, Sông Bình và bổ sung nước cho đập Ðồng Mới ở khu vực hạ lưu. Khi Thuỷ điện Đại Ninh đi vào vận hành, thì đồng nghĩa hai công trình thủy lợi này cũng phát huy hiệu quả và mang lại tiềm năng kinh tế rất lớn cho một vùng khô hạn, hàng năm chỉ sản xuất một vụ bấp bênh, thậm chí không có nước cho gia súc uống vào mùa khô...

Mặt đường nhưa rất nhiều đoạn bị bóc đi và thế bằng đá to đá bé...:

Dẫu cảnh có đẹp nhưng cũng không có thời gian thưỡng lãm: Xế ngồi trước căng mắt né đá, ôm ngồi sau cũng hồi hộp ngại tránh không xong.

 

[diengiadung]

Vô số đoạn như thế này, tiếc cho cái bê tông nhựa cũ, he he...:

Mặt tích cực của thủy điện Đại Ninh trên lý thuyết là hoàn hảo nhưng mặt tiêu cực thì không được nhắc đến, chỉ biết rằng thủy điện đã làm biến mất thác Gougah trong mùa mưa, giảm nước và dòng trong mùa khô (thác ngập mất khi hồ tích nước - mùa khô hai dòng chỉ còn một).

Những đồng lúa nho nhỏ ven đường. Còn trên các triền đồi là cà phê và điều:

Còn thác Pongour một thời chết đứng vì khô nước (may mà cuối cùng người ta cũng tạm khắc phục được phần nào). Riêng thác Liên Khương (hay Liên Khang - Liên Khàng theo tiếng K’Ho) biến mất cũng chưa rõ nguyên nhân chuẩn xác.

Không có bất cứ một phương tiện thi công nào tại đây. Vậy có lẽ diện mạo con đường Đại Ninh sẽ 'trường kỳ kháng chiến' trong diện mạo này.
Ảnh là lúc đang lên dốc...

... rồi lại xuống đồi, dốc kế cận tiếp nối ngay phía trước...

Nhưng thôi, không nói về chuyện 'thủy điện' nữa vì nghe chán lắm. Trên con đường này, bọn mình đang hướng về Ninh Loan, một xã thuộc huyện Đức Trọng. Các xã kề cận là Tà-In (Tà Hine), Tà Năng, Tà Nhiên và Đà Loan.

 

[diengiadung]

Gặp 'xe buýt' đang chạy ngược chiều: máy cày kéo cái thùng xe...:

Trước năm 1991, vùng đất này còn hoang sơ, dân cư chủ yếu là người đồng bào dân tộc (Người Churu), và hai khu Kinh tế mới (dân nghèo từ thành phố Đàlạt xuống và dân một số tỉnh phía Bắc vào). Cuộc sống còn nghèo trong khi địa bàn quá rộng nên ngay cả người trẻ khỏe cũng thấy khó khăn trong việc di chuyển, đó là chưa kể những khi trời mưa bão, nói chi đến những người bệnh tật đau yếu.

Những đường cong điểm xuyến bằng các ổ gà được cắt vuông góc liên tục xuất hiện...:

Một nhóm người địa phương đang trồng trọt trên đồi, có lẽ phát quang làm rẫy:

Lại một đoạn cho hai kẻ lãng du 'bơi đá', tốc độ khi vào các khúc này chỉ tầm dưới 30km. Vậy nhưng lòng vẫn lo: đá chém một phát vào vỏ là teo!

 

[diengiadung]

Đa phần đồi chung quanh là cây công nghiệp, còn rừng núi thiên nhiên có lẽ đã đi từ thuở nao...
Bạn xem ảnh 'đường khúc nắng, khúc u u' đây:

Ngày nay, đường giao thông đã xuyên suốt mọi xã, nhờ sản xuất nông nghiệp có hiệu quả cao, trong đó có việc thâm canh hàng ngàn ha cà phê, phát triển 6 mô hình nhà lưới, nhà kính sản xuất rau, hoa theo hướng nông nghiệp công nghệ cao, thâm canh các giống cây ngắn ngày như bí đỏ, su hào… và đẩy mạnh phát triển tiểu thủ công nghiệp - xây dựng…

Trông cái 'eo' này lại nhớ đến địa danh Eo Gió Nghĩa Hành - Minh Long:

Trong lúc mãi mê vật lộn với đường rải đá lưng tưng thì một ngã 3 xuất hiện trước mắt: Lối vào thác Bảo Đại đây rồi!
Phía nhánh rẽ trái cũng có bảng hướng dẫn và giới thiệu về thác trên:

6 tháng đầu năm nay xã Ninh Loan đã giảm được tỷ lệ hộ nghèo xuống còn 4,23%. Cùng với hạ tỷ lệ hộ nghèo, tới cuối tháng 6 vừa qua, Ninh Loan đã đạt 7/19 tiêu chí nông thôn mới, 98% số hộ trong xã được sử dụng nước hợp vệ sinh và được dùng điện lưới quốc gia, thu ngân sách nhà nước đạt 549,1 triệu đồng - bằng 58% kế hoạch năm 2012.

Qua trụ sở công an địa phương ngay ngã 3 chừng trăm mét là vắng thưa nhà dần:

Cùng với phát triển kinh tế, tới nay, trên 80% số hộ trong xã đạt danh hiệu “Gia đình văn hóa”; 100% số thôn (7 thôn được phúc tra công nhận và 1 thôn được công nhận mới) đạt danh hiệu “Thôn văn hóa” và 100% số cơ quan, trường học… đạt danh hiệu “Cơ quan văn hóa”.

Quanh co một vùng đất đỏ Tây nguyên:

 

[diengiadung]

Mục tiêu của Ninh Loan là tới cuối năm nay, sẽ hạ tỷ lệ hộ nghèo xuống dưới 3,4%, thu nhập bình quân đầu người đạt 28 - 30 triệu đồng/người/năm, tăng trưởng GDP trên 13%.

Bọn mình lại gặp một ngã 3 kế tiếp. Nếu bạn có đi thì đừng ngại vì phía trước cũng có bảng chỉ đường. Tấm bảng màu xanh dương chỉ mũi tên đường vào thác, vậy nếu quẹo phải sẽ đi Đà Loan:

Gần đó có trạm Y tế xã Tà Hine.

Đoạn đường thẳng, vẫn kéo dài lên vài dốc...:

... và xuống vài đồi. Hai bên là cụm dân cư của người Churu:

Cuối cùng thì cũng đến nơi: Khu Du lịch thác Bảo Đại.
Nhìn hai cánh cổng đóng im ỉm, bọn này nhủ thầm: chắc toi rồi!

Phía trong có một cô bé đang chăn mấy con bò, phía ngoài có tấm bảng ghi nguệch ngoạc "khách vô thăm thác gọi số ĐT 090.... để mở cổng".
'Nửa kia' ngoắc cô bé và hỏi "vào được không bé" thì nhận được cái gật đầu - Cô chủ đàn bò mở cổng bên cho bọn mình vào.

Phẹc, sao cái khu du lịch gì vắng tẻo teo vậy cà?

 

[diengiadung]

Cô bé mở cổng cho bọn mình chỉ độ chừng 12 tuổi, đội nón sùm sụp che gương mặt đen nhẻm vì nắng gió. Chuyến này có đem theo bịt kẹo Alpenliebe lớn nên 'nửa kia' vội mở túi treo xe, xé bọc và tặng cô bé hai
nắm lớn rồi bọn mình mới chạy xe vào trong.

Trên đoạn đường vòng vo dẫn vào KDL này, mình còn gặp một chị phụ nữ trong đó đi ra và hai chiếc xe gắn máy chạy ngược chiều chở vài anh thanh niên người dân tộc.
Chưa đầy 200m là đến phía trong, nơi này không một bóng người cả trong những mái nhà bán hàng lưu niệm (không có hàng), nhà hàng (không có ai). Vậy ai bán vé nhỉ? Thôi kệ, khi nào có người hỏi thì mua vé sau vậy. Cũng như mọi lần, mình dựng chống rồi bỏ đại xe tại đó sau khi khóa cổ rồi đi theo những lối đầy hoa xuống thác.

Một trong hai lối đi xuống thác Bảo Đại:

Đường xuống quanh co có tay vịn bằng xi măng giả gỗ theo bậc thang lát đá ven theo những gốc cổ thụ già, nói chung thì quang cảnh hoàn toàn phù hợp với thiên nhiên.

'Xuống' bao giờ cũng là chuyện nhỏ, chừng 'lên' mới trở thành chuyện to...:

Nửa đường xuống thì bà xã chợt nhớ rằng quên cái netbook trên túi treo xe nên mình trở lên lấy. Xe vẫn nằm đấy, túi treo vẫn yên vị trên yên - mình yên tâm mở túi, lấy cái máy cặp nách rồi lại trở xuống.

Quang cảnh chung quanh thì đẹp lắm, toàn cây xanh, vách đá giữa núi rừng trong tiếc thác đổ ầm ầm vang vọng...

Thấp thoáng dòng thác Bảo Đại ở phía xa xa...:

 

[diengiadung]

Dĩ nhiên là lối đi nhân tạo làm theo cách thiên tạo nên trông tự nhiên lắm:

Phải công nhận là giữa chốn rừng hoang dã: thác Bảo Đại (còn có tên là thác Hoang, thác Jráiblian) đẹp tuyệt vời! Những dòng nước cuồn cuộn đổ từ trên cao xuống vùng trũng phía dưới khiến chân thác phủ một lớp bọt nước như màn sương mỏng. Tiếng nước đổ ì ầm vang dội cả góc rừng, nói chuyện với nhau; bọn mình phải lớn tiếng vì âm thanh mẹ thiên nhiên sẽ át hết. Lúc này là 11h20 ngày 6 tháng 8 năm 2012.

Chổ ni thấy rõ hơn, những dòng nước cuồn cuộn đổ xuống thật dữ dội. Vậy nhưng cũng chưa bằng hơn mươi năm trước - thời điểm chưa hiện diện ông thủy điện nào tại vùng đất này...:

Những thông tin về thác Bảo Đại trên mạng, mình xin tổng hợp lại thế này:
Nằm giữa núi rừng Tà Hine thanh vắng, thác Bảo Đại cuồn cuộn tung bọt trắng xóa, tiếng ì ầm âm vang cả một khoảng trời, tạo nên vẻ đẹp vừa hùng vĩ, vừa hoang sơ, bởi chưa bị “nhào nặn” của bàn tay con người. Có lẽ thác Bảo Đại là một trong những ngọn thác hiếm hoi ở Lâm Đồng còn giữ được nét tự nhiên, khơi gợi sự khám phá của những ai đã từng một lần đặt chân đến.

Nếu đi từ Đà Lạt: ta xuôi theo hướng Nam khoảng 60 km, đến ngã ba Đại Ninh (QL 20) rẽ trái 9 km đển đến ngã 3 Tà Hine - từ nơi này đã thấy bảng hướng dẫn đường vào thác.

Vẫn còn đó những bậc thang, chân vừa bước, mắt nhìn ngắm...
Dòng thác như muốn hớp hồn du khách:

Con đường dẫn vào thác dài 3 km men theo bản làng của đồng bào DTTS bản địa được trải nhựa phẳng lì bằng nguồn đầu tư một phần của Công ty TNHH Phương Vinh - chủ nhân Khu du lịch sinh thái thác Bảo Đại. Trong hôm thanh vắng, rất có thể ngay từ khi vừa qua trạm công an xã Tà Hine cách Thác Bảo Đại vài cây số... đã nghe tiếng ầm ầm vang dội của dòng thác mang tên vị vua cuối cùng của Việt Nam.

Bạn thấy lối xuống không, đẹp tuyệt vời chưa? Thôi thà khi lên mệt một tý còn hơn là 'nặng lòng cả đời' vì giữa thiên nhiên hoang dã lại 'lòi' ra cái thang máy kỳ quái như vài thác nổi tiếng tại Đà Lạt:

Ngay từ ngoài cổng, vẻ đẹp mộc mạc của làng quê Việt dẫn đường du khách vào thác bằng những hàng tre, trúc nối dài. Những túp lều dừng chân nghỉ ngơi được thiết kế theo kiểu nhà sàn truyền thống của dân tộc bản địa, khiến du khách vừa lạ lẫm, vừa thích thú...

 

[diengiadung]

Hoàn hảo của thiên nhiên! À, chữ 'hoàn hảo' có lẽ hổng có được. Vậy thì cái khuyết duy nhất mà mình thấy được là đa phần các thác ở Tây nguyên có dòng nước màu vàng (do vùng đất đỏ), chỉ thế thôi:

... Dù khá mệt sau một chặng đường dài, nhưng không ai ngồi nghỉ chân được lâu vì tiếng thác nước vừa âm vang, vừa réo rắt như tiếng đàn thôi thúc những bước chân xuống thác.
Con đường dẫn xuống thác Bảo Đại bắt đầu bằng một cây si già vươn mình như một cánh cổng chào đón du khách. Những bậc đá gồ ghề còn nguyên vẹn vẻ tự nhiên từ thời vua Bảo Đại vẫn thường chọn ngọn thác này làm nơi nghỉ ngơi sau những cuộc săn bắn. Tiếng thác nước như càng thôi thúc bước chân nhanh hơn dù đường xuống thác phải đi “rón rén” để khỏi ngã nhào xuống vực.

Tại nơi thấp nhất nhìn lên ngọn thác. Nếu muốn thấp hơn, có lẽ phải trèo qua lan can đá nhưng trượt chân là xuống âm phủ luôn đó - chừng đó làm âm binh tha hồ nhìn từ dưới lên trên:

Con đường dẫn xuống thác Bảo Đại bắt đầu bằng một cây si già vươn mình như một cánh cổng chào đón du khách. Những bậc đá gồ ghề còn nguyên vẹn vẻ tự nhiên từ thời vua Bảo Đại vẫn thường chọn ngọn thác này làm nơi nghỉ ngơi sau những cuộc săn bắn. Tiếng thác nước như càng thôi thúc bước chân nhanh hơn dù đường xuống thác phải đi “rón rén” để khỏi ngã nhào xuống vực.

Nhưng con đường độc đáo nhất để đứng trước ngọn thác lại là đường luồn qua những vách đá dựng đứng, vừa ẩm ướt vừa hoang dã khiến du khách càng muốn khám phá. Đây đó những chùm phong lan vắt trên vách đá, những ngọn dây leo chùng xuống tạo nên một vẻ đẹp nên thơ. Bước chân du khách dường như không biết mỏi, bỗng ngọn thác sừng sững hiện ra ngay trước mặt mới biết mình đã đi hết đường luồn.

Mình đang say mê 'chộp'. Chỉ lấy đi những bức ảnh và để lại những dấu chân: quy tắc lượt phượt là thế đó.
Vậy nhưng nếu công trình du lịch đang xây dựng dang dở thì đừng để lại những 'dấu chân tiên' trên nền vừa thảm xi măng... ướt của người ta nhé, he he...

Một dòng thác tuôn trào chia làm ba nhánh tung bọt trắng xóa khuấy động mặt nước phía dưới. Từng tia nước đuổi nhau tạo thành cầu vồng dưới ánh nắng mặt trời khiến du khách mê mẩn không chớp mắt. Người dân bản địa gọi đây là thác đá cao, tương truyền về một câu chuyện tiếng nước chảy qua lưỡi của con cá sấu tạo thành tiếng đàn, khiến dân làng bỏ việc đến để nghe cho đến khi chết đói hóa thành những tảng đá to dưới chân thác.

Từ vách đá cao chừng 70m, một dòng nước lớn chia làm ba nhánh đổ thẳng xuống lòng suối sâu; những tia nước đuổi nhau, phóng nhanh như tên bắn, bụi nước bốc mù mịt cả một vùng thật là huyền ảo. Trải dài dưới chân thác là một bãi đá rộng, có nhiều tảng đá lớn gợi nên sự tưởng tượng lý thú cho du khách khi có dịp "dừng chân lãng du".